Juli 2004

Vuilnis

Hanne:

Halfweg juli. Veel volk in Yalanhuitz, o.a. Evelien, Hanna, Leila en Sylvie. Zij wilden graag een "vuilbakken"-project opstarten met de kindjes van Yalanhuitz. Het is hen eigenlijk heel goed gelukt. We spraken af met de plaatselijke leraars, het comité, de houtbewerker en zo lukte het hen om 4 degelijke vuilbakken in elkaar te timmeren en dit te verdelen in het dorp.

Het belangrijkste is dat de leraars er echt achter staan, veel geholpen hebben en het ganse systeem om de afval iedere week op te halen, te sorteren en te verbranden in stand zullen houden samen met de schoolgaande kinderen.

Evelien, Hanna, Leila en Sylvie flink aan het timmeren.

Jonathan y Ana

Hanne:

Maandag 12 juli was een hele speciale dag! Rond 10u 's morgens kreeg ik telefoon in Yalanhuitz van een gezondheidswerker uit Pojom. Hij vertelde me dat er een vrouw was die moeilijkheden had tijdens de bevalling. De dag ervoor om 6u 's morgens was er al een kindje geboren, t was dus een tweeling, maar het tweede wilde maar niet geboren worden. De vrouw had al de ganse dag en nacht pijn gehad...

'k Liep onmiddellijk naar het kliniekje om onze bevallingsrugzak zoveel mogelijk aan te vullen en samen met Sylvie die ook verpleegster is vertrokken we met Toeroet (onze net terug op punt gezette brommer) tot aan voet van de berg voor Pojom. Dan te voet verder... We waren ons aan het haasten. Eerst was het heel warm, en dan begon het heel ferm te regenen.

Toen we net na de middag toekwamen in Pojom vonden we het huisje van Eulalia die overvol volk stond. Iedereen was reeds ongerust... velen waren aan het bidden in een hoekje van de kamer tegenover enkele heiligbeelden, kaarsjes en een bijbel.

Ik onderzocht Eulalia om een idee te krijgen hoe het nu juist zat. Het kindje dat nog moest geboren worden leefde nog, dat was een hele geruststelling. Het andere kindje, een meisje dat de dag ervoor geboren was, zag er heel kleintjes uit, maar ze deed goed haar best. Ze was helemaal in doeken gedraaid en t was steeds een ganse zoektocht om haar hoofdje te vinden.

Het inwendig onderzoek bij Eulalia was wel heel verontrustend. Ik voelde de placenta, een handje, een elleboog van het andere armpje en in de verte het hoofdje. Echt geen situatie om een gewone bevalling te proberen. (...)

Ik liet Sylvie bij Eulalia en ging op zoek bij de telefoon van Pojom om één of andere manier te vinden om Eulalia zo snel mogelijk naar het ziekenhuis te kunnen doen. Ik dacht eerst om te proberen bij de luchthaven van Ixquisis, voor een vliegtuigje van Moscamed of die Ruta Maya... maar er waren die dag geen vluchten. Daarnaast trachtten we een auto te vinden, maar er was geen enkele in Pojom.

Ineens kwam er een gezondheidswerker met een klein geel blaadje waar er op stond: “vuelos de emergencia, gratis” en een ganse reeks telefoonnummers. Ik probeerde verschillende nummers, maar ik hoorde enkel antwoordapparaten.

Maar ineens rinkelde de telefoon: een reactie op een boodschap die ik had ingesproken. Het was Jenifer. Roberto en Jenifer zijn een Amerikaans koppel die reeds één jaar in Guatemala wonen, in de buurt van Ixcan. Ze hebben een project opgestart onder de noemer "Mayalan", waarbij ze vluchten organiseren voor het ophalen van spoedgevallen. Ze zouden een vliegtuigje sturen naar Ixquisis om Eulalia op te halen.

We deden er twee uur over om Eulalia met een stoel van Pojom tot aan de vliegtuigpiste te dragen in Ixquisis. Aanvankelijk was het weer goed, maar later begon het te stortregenen.

Met Eulalia op weg naar de vliegtuigpiste. De draagstoel met Eulalia wordt gedragen door de tweede man links.

Zeker 40 mensen van Pojom waren meegekomen naar de vliegtuigpiste. Eulalia lag daar op een deken, langs de piste onder een klein plastieken doek voor de regen, met veel pijn. (...)

Spannend keken we allemaal in de lucht in de hoop dat er ineens een vliegtuigje van over de bergen zou tevoorschijn komen. En ineens was het zover... prachtig!!! Hij maakte een bocht over de piste en dan vanuit de andere richting, in de stortregen, wankel naar beneden.

Roberto, de piloot, was rustig en vriendelijk en we konden Eulalia in het vliegtuigje installeren. Ik mocht mee om hen te begeleiden. We wachtten een beetje tot de regen wat minderde en vertrokken dan samen, met de papa en met het kleine eerstgeboren babytje in m'n armen. De andere Pojommers waren echt ook al content en opgelucht dat Eulalia zo snel kon vertrekken naar een ziekenhuis in de hoop er geholpen te zijn.

We vlogen een klein halfuurtje naar Ixcan, dit is ergens meer in het midden van Guatemala, waar er een klein ziekenhuisje was met enkele dokters, middenin een militaire zone.

Toen we geland waren kwam er een leger-pickup met 5 soldaten en dan mochten we met hen mee enkele km verder tot aan de kliniek. Roberto vertrok opnieuw en zou me de dag erop komen ophalen en terug afzetten in Ixquisis.

Onderweg vertelden de ouders me, dat ze het meisje graag zouden naar mij noemen. “Ana – Anita”. Waw, zo’n wonderlijk blij gevoel die 'k voor altijd zal herinneren.

In het ziekenhuis aangekomen, werd Eulalia onderzocht en werd er beslist om een keizersnede te doen. Op de operatietafel kon ik echt geen harttoontjes meer vinden. Ik dacht echt dat we te laat waren ...

Het was niet eenvoudig om het kindje uit de buik van de mama te krijgen, en het zag er echt heel blauw uit toen het geboren werd. Het was een jongetje... Met twee dokters probeerden ze het kindje te stimuleren, de slijmpjes uit te zuigen met zo’n peertje.. en ik zag hele kleine bewegingetjes van zijn voetje. 'k Liep vlug terug naar buiten, want in onze bevallingsrugzak hebben we een ambu en zo konden de dokters dan ook het kindje wat zuurstof geven.

Het kindje bleef maar krampachtig stil liggen met de oogjes sperwijd open. De seconden duurden precies een eeuwigheid, maar klein beetje per klein beetje begon het kindje kreuntjes te geven. Ja, het jongetje leefde ook! 'k Verwittigde vlug de mama, die op de operatietafel lag en ook de papa die op de gang moest blijven wachten. Hij was overgelukkig!

Eulalia werd ondertussen ook nog geopereerd om in de toekomst geen kindjes meer te krijgen, op vraag van de papa. Het kindje moest wel wat bekomen, maar zag er redelijk goed uit na een tijdje. De papa zei me dat ik ook een naam mocht kiezen voor het jongetje. Ik zei dat ik er eens goed zou over nadenken, om een speciale naam te geven, en de dag erna stelde ik voor om de naam van m'n broer te geven. De papa was meer dan akkoord en zo is er nu ook in Pojom, een broer en zus die Jonathan y Ana noemen. Alleen dat Jonathan een beetje uitgesproken wordt als Juanatan.

'k Bleef slapen in Ixcan en ging de volgende morgen terug naar Eulilia. Alles zag er heel goed uit. Zij moesten minstens nog 3 dagen blijven en zo liet ik hen daar in vertrouwen achter. Er werd weer een vliegtuigje geregeld met Roberto om hen op vrijdag op te halen en naar Ixquisis te brengen.

Die vrijdag waren we toevallig in de buurt toen het vliegtuigje landde. Weer stonden er vele familieleden en vrienden van Pojom hen op te wachten en klaar om Eulalia te helpen dragen op een stoel naar Pojom. De ouders en de ganse familie waren o zo content. Ondertussen gaat alles goed met hen allemaal.

Hanne met Jonathan en Ana, bij aankomst op het vliegveld van Ixquisis.

De gelukkige ouders.

Caramelleke

Eva:

Zondag 18 juli. Met Hanne naar San Mateo voor de eerste verjaardag van Caramelleke (Carmen Isabel - ons gemeenschappelijk metekindje). We hadden een piñata mee voor Caramelleke. Da's een grote papieren pop met snoepen erin die aan een touw hangt. Elk om beurten worden de kindjes geblinddoekt en mogen ze met een stok op die pop slaan (terwijl de papa's met touwen de pop van de ene kant naar de andere doen slingeren) tot pop scheurt en alle snoepen op de grond vallen. 't Was leuk om hen bezig te zien en zoals altijd hadden de papa's er nog meer hun plezier in dan de kindjes.

Caramelleke, intussen 1 jaar oud.

Dinsdag 20 juli. 'k Kreeg telefoon van het ziekenhuis van Huehuetenango met het slechte nieuws dat Roselia (meisje van 16 jaar die tien dagen geleden geopereerd werd aan een grote tumor, zie vorige nieuwsbrief) zo snel mogelijk naar Guatemalastad moest voor 5 weken Chemotherapie en daarna 5 weken Radiotherapie. Alles bleek nog veel gevaarlijker en kwaadaardiger dan verwacht. Ik ging naar Ixquisis om haar dit vreselijke nieuws te zeggen. Zo moeilijk, zo hard, zo zwaar... 't Was zo moeilijk om de schoonouders te overtuigen van de noodzaak om terug naar het ziekenhuis te gaan. Mensen zijn hier soms zo onwetend op dat vlak en dat maakt het zo moeilijk. Ofwel zijn wij te opdringerig met onze visie over leven en dood?!

Donderdag 22 juli. Om 3u 's morgens werd er op m'n deur geklopt. Betho kwam me halen om te helpen bij de bevalling van zijn vrouwtje Johanna. Johanna was 8 maanden zwanger en had bij de vorige zwangerschap haar kindje verloren aan 7 maanden... Ondanks 't feit dat 't zo'n klein spruitje was, was 't een heel moeilijke bevalling. Tijdens de contracties verloor ze al veel bloed en 'k had het gevoel dat er een klein stukje van de placenta in de weg lag... Johanna hield zich supersterk en gaf geen kik (maar perste ook absoluut niet goed mee) en ik probeerde zo goed mogelijk mijn angst te verbergen. Een paar uren later werd er een prachtig klein jongetje geboren. Klein en vol bloed in z'n neusje, oogjes, mondje,... maar met een enorme levenslust. Een sterk dapper ventje. M'n dag was goed!!!

Diezelfde nacht was er een enorme storm en stortregen. De weg was over een stuk van een goeie honderd meter verzakt en met een metersdikke pak aarde, stenen en bomen bedekt. Zelfs paarden konden er niet meer passeren...

Vrijdag 23 juli. 's Middags kwamen Hanne, Kurt (zeer goeie vriend van Hanne van Belgie) en Thomas (dokter -intussentijd ook amigo- van Gent) toe in Yalanhuitz. Ze hadden de auto voor de "derumbe" (wegverzakking) laten staan en waren tevoet afgekomen. De ene al wat meer uitgeput en hongerig dan de andere. Thomas had een microscoop mee van het tropisch instituut, dus had hij wel een beetje meer reden om te puffen... Gelukkig om terug bij Hantje te zijn, want met onze nieuwe planning en veel bezoek hebben we zo weinig tijd om bij te kletsen...

Thomas had naast zijn microscoop ook nog een dode kip meegebracht en maakte 's avonds heerlijke kip-curry met ananas voor ons klaar!

Een lawine blokkeerde de weg volledig. Thomas poseert nog even gemoedelijk bij het puin; Kurt (achtergrond) kan zolang niet wachten.

Zaterdag 24 juli. Opleiding voor de gezondheidswerkers en vroedvrouwen. De opleiding viel goed mee. 't ging over zwangerschap. Er waren niet zoveel gezondheidswerkers, maar degene die er waren waren enthousiast. Na bijna drie jaar opleiding ben 'k eigenlijk wel echt trots op hen! 't zijn zulke schatten en ze doen zo goed hun best.

Na de opleiding ging iedereen naar het meer (op half uurtje stappen van Yalanhuitz) en genoot ik van de rust en de stilte in huis.

Even pauzeren bij de opleiding.

Zondag 25 juli. Grote tombola-dag in Yalanhuitz! 'k had het me eigenlijk een beetje ontzien, aangezien zowel Hantje als ik er geen idee van hadden wat we nog precies hadden om weg te geven aan de mensen van Yalanhuitz. We hadden de vorige week een vrachtwagen vol dozen van Huehuetenango (van vorige container uit belgie) naar Yalanhuitz gestuurd en vertrouwden erop dat er in die dozen wel 't een en 't ander interesants voor de mensen zou zitten...

Zowel de mensen als wij waren weer zeer blij verrast! Er zaten zulke mooie geschenken bij voor de mensen! Iedereen keerde 's avonds tevreden naar huis. Mannen die zotcontent zijn als ze een pop krijgen, een tiental kindjes die een kinderbedje over het voetbalveld rollen, een aantal gelukkigen die vanaf nu niet meer op houten planken moeten slapen... grappig en ontroerend. Bedankt aan allen die leven in liefde op die manier steunden. Bedankt dat wij het voorrecht kregen om de mensen van Yalanhuitz zoveel materiële hulp vanuit Belgie te mogen geven.

Het materiaal voor de tombola werd van de camion geladen.

Kurt aan het werk bij de afvalverbrandingsput.

Nogmaals hulp uit de hemel

Eva:

Woensdag 28 juli. Hantje vertrok 's morgens vroeg samen met Kurt, Evelien en Hanna en een paar patienten naar Huehuetenango. Alleen Thomas en ik bleven over. 't Voelde een beetje leeg aan, maar die kalmte duurde niet lang, want in de voormiddag kwam Juana op consultatie. Juana is een vrouw die bijna 9 maanden zwanger was. Alles zag er perfect uit. Tot ik hoorde dat ze reeds 3 kindjes verloren had bij de bevalling. 'k Vroeg of ik eens mocht voelen of ze al opening had... 't Enige wat 'k voelde was een grote bol, waarvan we eerst dachten dat het een tumor was of een soort cyste op de baarmoederhals. Uiteindelijk bleek dat de zak met het vruchtwater te zijn die helemaal naar beneden gezakt was. Thomas die meer theoretische kennis had, was redelijk op zijn gemak dat het kindje goed en wel zou kunnen passeren, maar ik maakte mij zo ongerust omdat het zo anders aanvoelde dan andere bevallingen... Er was iets mis... en 'k wil hen voor geen geld van de wereld verliezen.

Uiteindelijk vonden we het een te groot risico en besloten we Roberto te bellen, de man van het project Mayalan, met het vliegtuig voor spoedgevallen. Over een uurtje zou hij er zijn.

Maar tijdens het wachten bij de landingspiste werd onder een open blauwe hemel een schattig jongetje geboren (dat waarschijnlijk Thomas zal noemen). Een kleine 10 minuten later kwam het vliegtuigje toe... net te laat... of beter... baby net op tijd om op de meest natuurlijke manier geboren te worden. De piloot nam het ons gelukkig niet kwalijk en was zeer vriendelijk.

Juana had diezelfde en de daaropvolgende dagen nog heel veel bloedingen en we moeten haar zeker zo snel mogelijk meenemen naar Huehuetenango voor een echo van haar baarmoeder, want ik ben er nog altijd van overtuigd dat er vanalles mis is... maar we laten haar nu nog even op 't gemak genieten van haar "Thomasje".

Donderdag 29 juli. We vertrokken 's morgensvroeg naar Pojom. In Pojom zag ik de zwangere vrouwen en de spoedgevallen en deed Thomas onderzoek naar tuberculose. Hij onderzocht alle mensen die tekenen hadden van tuberculose en nam sputumstaaltjes van hen mee naar Yalanhuitz. De daaropvolgende dagen zou hij de stalen fixeren, kleuren en onderzoeken. Voor mij veel patienten, maar volgens da'k mij herinner niets levensbedreigends die dag. Gracias a Dios! Tevoet terug naar Ixquisis en vandaaruit met toeroet (moto) naar Yalanhuitz. Op 't einde van zo'n dag voel je je zo vredig. De consultaties in de dorpen, is iets wat echt een inspanning vraagt. Soms zie ik er vreselijk tegenop. Zowel fysiche als psychisch zijn 't soms zware dagen, maar nadien geeft 't ons een enorm bevredigend gevoel.

Bouw van een garage voor de jeep.

Catharina

Eva:

Maandag 2 augustus. In de namiddag bracht een groep mensen Catharina naar ons voor een consultatie. Catharina is een vrouw van 70 jaar, wiens dochter we goed kennen. Catharina zag er zeer zwak en mager uit. Ze had een soort schimmelinfectie op haar huid die heel erg jeukte. Op een avond (een week voordien) was ze alleen thuis. Ze had zo'n onuitstaanbare jeuk dat ze er 't ene na 't andere opwreef in de hoop dat de jeuk zou overgaan. Uiteindelijk verbrandde ze haar eigen huid met gramoxole (een sterk bijtend giftig pesticide). Ze wreef het met een stuk stof onder haar oksels, aan en onder haar borsten, in haar lies, in haar oren... Na een week pas bracht de familie haar bij ons. 't Zag er vreselijk uit. We verzorgden de brandwonden. Allemaal rauw vlees. 'k Denk dat 't de eerste keer was in mijn leven da'k zoiets zag. We gaven haar medicatie en zeiden dat ze beter in Yalanhuitz zou blijven zodat we haar de volgende dag terug konden zien.

's Nachts sliep ik heel heel slecht en droomde van haar.

's Morgensvroeg om 6u kwam iemand van de familie bij wie ze verbleef ons zeggen dat het heel slecht met haar ging. We gingen onmiddellijk naar haar toe. Ze was in shock. We gaven haar een infuus en waren ervan overtuigd dat 't snel beter met haar zou gaan. Gelukkig was Thomas er, anders zou 'k sterven van de zenuwen. Tegen de middag zag ze er nog niet beter uit en droegen we haar naar het kliniekje. Ze was enorm verzwakt en wilde niets meer drinken. 't Werd moeilijker en moeilijker om haar medicatie te geven.

In 't laatste uur dat ze bij bewustzijn was, nam ze afscheid van haar kinderen en iedereen die haar dierbaar was. We wilden niet geloven dat ze zou sterven, maar begonnen toch steeds meer te vrezen... Ik probeerde een vliegtuigje te bellen, maar Roberto leek onbereikbaar. Even later ging ze in coma. Dezelfde dag nog stierf Catharina. 't was zo triestig. 'k moest de ganse tijd op mijn tanden bijten om me niet te laten gaan. Ik ben een belg, ik ben een westerling en ik kan de dood niet aanvaarden!!! 't Deed me zo'n pijn om de dochters (voorwie 'k zo'n warm gevoel heb) zo gebroken en vol verdriet te zien. 'k Voel me een mislukkeling die gedacht had hen te kunnen helpen, maar in plaats daarvan is ze bij ons gestorven.

Sinds die dag zie 'k haar altijd voor me iedere keer als 'k voorbij de consultatiekamer passeer en lig ik al vele nachten wakker, denkend aan haar en aan de anderen die de voorbije maanden voor m'n ogen stierven. 't Maakt me triestig en 't zuigt zoveel energie uit me.

Soms bedenk 'k dat ons huis een huis is waar lichamen sterven en zielen een andere weg gaan... Gelukkig heb 'k een warm gevoel bij iedereen die reeds bij ons gestorven is, anders werd die gedachte voor mij echt ondraaglijk.