Algemeen

Guatemala is een land met vele noden. In de Human Development Index van de Verenigde Naties van 2009 verschijnt Guatemala op de 122-ste plaats van de 182 landen. In Latijns Amerika doen enkel Nicaragua en Haïti het slechter.

De gezondheids- en voedingssituatie in Guatemala is zeer slecht; dit blijkt uit het hoge kindersterftecijfer. De uitgaven aan gezondheidszorg zijn ook maar 4,7% van het BBP (ongeveer 190 dollar per persoon), waardoor er veel te weinig geld is in de sector om de kwaliteit echt te kunnen verbeteren. Meer dan de helft hiervan is privaat geld.

Guatemalteken in afgelegen dorpen zijn nog steeds niet zeker van goede gezondheidszorg. In de dorpen is bestrijding van ziekten moeilijk en duur, terwijl er ook in de steden gebrek aan middelen (medicijnen en medisch gereedschap) is bovenop de onzekere sociale omstandigheden. Iedereen heeft eigenlijk wel toegang tot gezondheidszorg maar moet daarvoor wel in het Hospital Nacional de Huehuetenango geraken. Er zijn behoorlijk wat particuliere initiatieven om de gezondheid van de bevolking te verbeteren, maar het probleem is dat deze bijna niet gecoördineerd worden door de overheid, zodat er van een echt beleid op het gebied van gezondheidszorg geen sprake is in Guatemala.

De Indígenas hebben hun eigen visie op het leven en met name ook op gezondheidszorg en ziekte. Er is veel kennis overgeleverd van traditionele inheemse geneeswijzen en –middelen en deze bestaan naast de moderne gezondheidszorg. Soms wordt van beide gebruik gemaakt.

Voedsel

19% van de kinderen tussen de 2 en de 5 zijn ondervoed. Dit percentage kan in sommige gebieden oplopen tot 45%. Na Bolivia en Haiti is de ondervoeding en kindersterfte in Guatemala het hoogste van het westelijk halfrond. Niet alleen kinderen hebben te weinig te eten. Gemiddeld gezien had in 2000 een kwart van de bevolking altijd een gebrek aan voedsel.

Ondervoeding heeft niet alleen te maken met te weinig eten, maar ook met eenzijdig voedsel. De meeste Guatemalteken in armoede eten iedere dag maïs en bonen, maar weinig groente en bijna nooit vlees, omdat dat gewoonweg te duur is. Deze eenzijdigheid leidt tot vitaminegebrek en dit zorgt er voor dat mensen sneller verzwakt en ziek zijn en ook dat wondjes en ziekten minder snel genezen dan normaal.

Hygiëne

De omstandigheden waaronder mensen in Guatemala wonen en leven, laten nogal eens te wensen over. WC’s zijn in dorpen of arme wijken vaak latrines of een gat in de grond. Riolering ontbreekt meestal, wat in plaatsen waar veel mensen bij elkaar leven, een onaangename geur geeft. De uitwerpselen trekken dan in de grond en vervuilen het grondwater. In de steden zorgen de enorme hoeveelheden vuilnis langs de straten voor stank en slechte omstandigheden.

Voorlichting

Om ziektes te kunnen voorkomen en een bevolking gezond te houden, is kennis nodig. Kennis over hoe het lichaam werkt, kennis over gezond leven, etc. Helaas vormt dit een probleem in Guatemala: dit heeft ten eerste te maken met het feit dat 27% van de mensen analfabeet is (wegens geringe toegang en beperkte mogelijkheden tot educatie)  en ten tweede met het feit dat er vaak gewoon geen tijd en/of geld is om te besteden aan een ‘gezond leven’. Het ontbreekt in Guatemala dus vaak aan een degelijke én goedkope voorlichting voor iedereen.

Ziekenhuizen en andere zorginstellingen

Om mensen te kunnen genezen, zijn er middelen en faciliteiten nodig. Voor elke 10 000 Guatemalteken zouden er ongeveer 9 artsen zijn, 3 professionele verpleegkundigen, 11 hulpverlpleegkundigen en 1,3 tandartsen. Maar dit beeld is heel erg vertekend, want 75% van al deze voorzieningen zijn in de steden te vinden, ook al woont 65% van de bevolking in dorpen. Hoewel deze gegevens zeker reeds verouderd zijn, geven ze toch een zeker beeld van de situatie in Guatemala.

In Guatemala heb je kwalitatief goede privé-klinieken en –gezondheidsverzekeringen die alleen betaalbaar zijn voor de rijken. De openbare ziekenhuizen van de overheid zijn toegankelijk voor iedereen, maar de service en de beschikbare middelen en technologie zijn niet toereikend en vaak verouderd. Bovendien zijn er bijna alleen ziekenhuizen in de steden. Mensen die in afgelegen gebieden wonen, hebben in de praktijk een beperkte toegang tot gespecialiseerde gezondheidszorg. Iedere handeling, hoe klein ook, moet je apart betalen.

Mensen die en vaste baan hebben, kunnen beroep doen op speciale gezondheidsdiensten voor werknemers en krijgen een deel van de kosten vergoed. Probleem is dat een groot deel van de bevolking geen vaste of formele baan heeft, waardoor ze geen toegang heeft tot deze diensten.

Medicijnen

De nieuwe internationale handelsregels pakken slecht uit voor de gezondheidszorg in ontwikkelingslanden, zoals Guatemala. In het kader van de Werled Handerls Organisatie (WTO) is het TRIPs-verdrag afgesloten. Dit verdrag moet de inetellectuele eigendomsrechten en patenten wereldwijd beschermen. Dit betekent dat medicijnen, die zijn ontwikkeld door westerse bedrijven, niet zomaar mogen worden nagemaakt door bedrijven uit andere landen. Omdat deze westerse farmaceutische bedrijven veel geld in de onwtikkeling hebben gestoken, zijn de medicijnen erg duur en zijn ze onbetaalbar voor veel inwoners van Guatemala. Zo kunnen maar weinig Guatemalteken zich bijvoorbeeld aids-remmers veroorloven.

Naast de hoge prijs voor medicijnen is er nog een tweede probleem. Veel westerse farmaceutische bedrijven richten zich nauwelijks op de ontwikkeling van medicijnen voor ziektes die voornamelijk in ontwikkelingslanden voorkomen, zoals malaria, omdat ze daar weinig geld mee kunnen verdienen (vanwege de lage koopkracht in ontwikkelingslanden). En omdat er in Guatemala niet of nauwelijks eigen farmaceutische bedrijven zijn, sterven nog steeds veel mensen aan ziektes waarvoor, na enig onderzoek, waarschijnlijk een medicijn te vinden is.

Bron: http://www.olen.be/file_uploads/143.pdf?_vs=0_N