Augustus 2004

Brokken

Hanne:

Begin augustus. Mijn Yalanhuitz periode is nogal verschietachtig begonnen.

Toen ik samen met Lidia, een vriendin-zustertje van El Salvador, en haar 2 zussen (1 ex-nonnetje ook) vertrok om ’s morgens 5 uur van bij het huis van Celia en Colocha... schoot ineens het rechterachterwiel van onze jeep in een diepe greppel en zoef, met z’n allen gingen we de lucht in! We hoopten het evenwicht te herstellen door allemaal op de boord van de auto te gaan staan, maar dit hielp niet, in tegendeel, hij bleef maar wiebelen naar de gevaarlijke kant om helemaal om te keren. Colocha hoorde iets, en toen ze door haar venster keek, zag ze de wielen van onze auto in de lucht hangen. Ze kwam ook helpen en toen, tilden ze allemaal de auto op, en kon ik in laagste 4X4 er toch zachtjes uit rijden... Oef!

Bueno, dan met de bibber en goed gewaarschuwd om heel voorzichtig te zijn, gingen we eerst naar het ziekenhuis om 2 patiënten op te pikken die mee gingen gaan naar Yalanhuitz. Terug alles goed en wel... toen 5 uren later er ineens tussen Yalambojoch en Aguacate een bus uit de bocht kwam. We konden beiden niet meer op tijd remmen, of toch, maar door de steentjes gleed ik gewoon door en BOEM!

Godzijdank, niemand gekwetst en onze nieuwe auto is goed verzekerd. Amaai, t was toch wel heel ferm verschieten! Eerst was het nogal een chaos en zo, maar gelukkig toen ik naar de verzekering belde, wilden ze onmiddellijk afkomen... hmm van Xela... minstens 7 uur rijden... Ok, we gingen naar gracias a Dios, omdat de bus naar daar moest... en zo konden we dit ’s avonds dan al een deel regelen. Het andere deel regelde Eva vorige week in Guatemala stad en nu is de auto nog in de garage tot minstens volgende week donderdag.

Dus, nu is het met de bus en te voet te doen. Het is een ferme belemmering aan de ene kant, maar aan de andere kant is het toch iets rustiger hier in’t stad, omdat je gewoon veel dingen niet kan doen. We moeten geen inkopen doen, geen patiënten naar hier en daar voeren voor onderzoeken… deze maand niet, en dan roepen we de hulp in van Angelita, onze sociaal werkster...

Oeps ... brokken ...

... en dus opnieuw op weg met het openbaar vervoer.

Maandag 16 augustus. Eva kwam terug met 3 meisjes: Karen en Annelies en Marijke. Twee vroedvrouwen en een verpleegkundige. Ze komen hier hun stage doen. Een periode in het nationaal ziekenhuis in Huehue waar ze al elk meer dan 18 bevallingen helemaal alleen gedaan hebben, meestal s nachts omdat de plaatselijke verpleegster slaapt en niet wil gewekt worden. En nu doen ze stage bij ons… nog geen bevallingen maar wel veel prenatale en postnatale consultas. Ja, t is wel een leuke hulp voor ons! We gingen reeds naar Pojom en Bella linda en Platanar om daar consultas te doen en t ging allemaal heel vlot. Het zijn ook hele sportieve meisjes! Ja, ja... Karen is echt niet te houden en loopt bijna dagelijks naar Ixquisis en terug… ze zou graag in oktober een marathon meelopen langs de kustlijn in België.

Zaterdag 21 augustus Opleiding. Samen met Annelies en Karen hadden we ons goed voorbereid om heel wat te kunnen vertellen over zorgen in de kraamperiode en over borstvoeding.

Bijna iedereen geeft hier wel borstvoeding, maar de echte kennis hoe alles nu net in elkaar zit, dat was wel interessant voor hen. De eerste moedermelk, het hele voedzame colostrum met de antilichamen van de mama tegen ziektes en zo... dat gooien ze hier blijkbaar weg in de doek van de baby. Omdat die toch niet dient zeiden ze... Maar nu zijn ze wel overtuigd, dat het beter is dit toch door het kindje te laten drinken.

Tijdens deze opleiding, nu ik me wat meer aan de zijkant hield, viel het mij op dat de vroedvrouwen al een ganse andere houding hebben, dan in de eerste jaren tijdens de opleiding. De typische traditionele zaken, waar ze vroeger echt niet vanaf gingen, blijken echt wel minder en minder van toepassing of belangrijk voor hen.

Normaal was er bijna geen discussie mogelijk over het toesnoeren en afbinden van de buik, snel na de geboorte van het kindje, omdat ze bang zijn dat de baarmoeder naar boven zou schieten, maar nu zeggen de vroedvrouwen zelf al dat dit niet meer nodig is. De benen worden wel nog toe gebonden omdat er geen lucht zou opstijgen naar de baarmoeder.

Normaal bleven ze ook een maand na de bevalling plat liggen, op die houten planken van hun bed, maar ook zien we nu al regelmatiger dat ze toch wat rondlopen en opzitten. De beweging zal hen wel deugd doen. Het is aan de andere kant wel de enige tijd in hun leven dat de vrouwen wat kunnen rusten, want anders wordt er veel van een vrouw hier verwacht. Steeds als eerste opstaan om de maïs te malen, tortilla’s bakken, drie keer per dag, voor de vele kindjes zorgen, voor het huishouden, de was in de rivier doen (en de kindjes dragen hier geen pampers, dus maken ze veel stukken stof vuil op een dag), op het land werken, bij de maïs, de koffie en kardemon, ook hout meebrengen naar huis...

Maar k was eigenlijk bij de opleiding gebleven é, wel... t was tof, samen hebben we er allemaal veel deugd aan gehad. Zowel wij, de Belgen, als zij, de traditionele vroedvrouwen en enkele jonge meisjes die graag zouden vroedvrouw worden in de toekomst.

Capacitaciòn samen met Annelies, Marijke en Karen.

Angelina

Eva:

Dinsdagmorgen 24 augustus om 6u30 werd die sluier van rust en vrede verscheurd... Diego kwam me halen, omdat z'n dochtertje van 14 jaar, epilepsie aanvallen had. 'k ging onmiddellijk mee naar hun huisje. Angelina had de voorbije avond reeds gedurende 1 uur aanvallen gekregen van epilepsie. Nu sinds 3 a 4u 's morgens opnieuw. ze schudde en beefde, maar was wel bij bewustzijn.

Ze had stekende pijn aan haar hart en schouders. Haar hartslag was niet te volgen, zo snel en onregelmatig. Bloeddruk kon 'k niet nemen aangezien de duur tussen de aanvallen slechts een aantal seconden was. Hoge koorts. Benauwelijk! Af en toe had ze ook van die rare trekken en reacties die me zo bang deden worden voor hersenbeschadiging. We gaven haar Epamin (voor epilepsie) en iets tegen de koorts.

Toen 'k aan de ouders voorstelde dat we beter zo snel mogelijk naar het ziekenhuis zouden gaan, reageerde Angelina volledig overtuigd dat ze dit ook wilde, maar de ouders zeiden ons dat dit geen normale ziekte was, dat het een boze geest was die andere mensen, uit haat tegenover hun familie, naar hen hadden gestuurd. Die boze geest kon enkel en alleen verdwijnen mits de hulp van een speciale geestengenezer, die van een ander dorp moest komen (op enkele uren stappen van Yalanhuitz).

Na even kon 'k hen toch overtuigen om naar het ziekenhuis te gaan. We belden naar Roberto, die jammergenoeg niet kon komen (met vliegtuigje). Aangezien Angelina een half uur nadat ze haar medicatie had genomen, nog steeds aanvallen had, zat er volgens mij niets anders op dan toch zo snel mogelijk met haar te vertrekken... 'k belde Ruta Maya, een vliegtuigmaatschappij die met eco-tourisme enzo bezig is in Yalanhuitz en omstreken. Mensen met wie we normaalgezien liever niets te maken hebben ...

Een uur later zouden ze met een groep mensen naar Ixquisis komen (i.v.m ecotourisme) en zou er zo een vliegtuig ter beschikking zijn om ons naar Huehuetenango te brengen. Toch al een pak van m'n hart. Hoewel 'k maar met een klein hartje vertrok van Yalanhuitz. Onze dromen vielen in 't water. Hantje zou die avond thuiskomen, we zouden rijst met curry en bananen eten, we zouden nog zoveel... Maar daar mocht 'k toen natuurlijk allemaal niet aan denken. Al wat telt is 't leven van Angelina, nada mas!

Een vliegtuigje vinden is soms moeilijk, maar 't zotte is dat het nog veeel moeilijker was om een auto te vinden die ons naar 't vliegveld van Ixquisis kon brengen (5 1/2 km van Yalanhuitz). Teneinderaad besloot 'k haar mee te nemen op de moto, wat niet simpel zou zijn, aangezien ze nog steeds convulsies (epilepsieaanvallen) had, maar 'k zag geen andere mogelijkheid meer om op tijd in Ixquisis te geraken. Met drie op de moto, Angelina in het midden, moest het wel haalbaar zijn.

Op 't perfecte moment kwam er een door God gezonden auto langs... Tegen dat we in het vliegtuig stapten begon de medicatie goed te werken en was Angelina al veel rustiger en was ze naar mijn gevoel buiten levensgevaar (gelukkig!!!).

We vlogen laag over de "laguna brava" een adembenemend mooi meer. Ik durf niet neer te schrijven hoe mooi dit meer is. Tranen sprongen in mijn ogen, uit ontroering voor zoveel moois en uit angst voor wat de rijken van dit land ermee zullen doen...

Uitzicht over het prachtige landschap

Die woensdag 1 sept. gebeurde er iets vreselijks. Nadat 'k met Angelina de ganse dag was bezig geweest in 't nationaal ziekenhuis en in de privekliniek waar ze onder de scanner moest... was 'k 's avonds afgesproken met Katrien (kinesiste) die die dag toekwam in Huehuetenango. 'k stond op Katrien te wachten toen we plots vuur en enorm geknetter hoorden.

Ik dacht dat het vuurwerk was, maar al heel snel had 'k door dat er iets serieus mis was. Alle mensen liepen de dichtstbijzijnde winkels binnen. Een meisje riep naar me dat ze aan het schieten waren op zo'n 50 meter van ons. (...)

De mensen kwamen terug op straat en iedereen kwam kijken wat er juist gebeurd was. 'k besloot te gaan kijken of 'k niet kon helpen... Toen 'k daar kwam zag ik vier gewonde mannen in een auto. Iedereen stond errond te kijken, maar niemand die iets deed... zelfs de politie niet!

Een man vooraan in de auto was bij bewustzijn en vroeg me om hem uit de auto te halen, hij zei dat hij zoveel pijn had en zo gewond was en het echt niet langer uithield. Hij zag er niet zo gekwetst uit, alleen vol bloed, maar de manier waarop hij zich bewoog toonde duidelijk dat hij niet zoveel pijn had.

'k vroeg aan die man of er nog anderen gewond waren, achterin de auto. Hij zei heel koelweg, "ja, we zijn met vier, maar de twee vanachter zijn toch al dood". De manier waarop hij dit zei was vreselijk... zonder ook maar iets van gevoel. De man op de achterbank van de wagen zag er vreselijk uit. 'k denk dat dit de gruwelijkste beelden waren die 'k ooit in m'n leven heb gezien. Kogelschoten in z'n mond, neus, maag, ... 't erge is dat iedereen - en ook ik - ervanuit ging dat hij gestorven was en hem gewoon lieten liggen... Tot 'k een tiental minuten later toch eens zocht naar n hartslag... Hij leefde nog!!!

Een andere man zat vooraan, aan de bestuurderskant en was buiten bewustzijn en met een zestal kogelschoten. 'k riep naar de mensen dat ze me moesten helpen om hem uit de auto te halen, maar 'k leek te roepen tegen een muur van doven... Uiteindelijk kwam de politie me helpen, maar de manier waarop ze die man uit de auto sleepten, was allesbehalve. 'k Voelde me echt ellendig. Hoe is 't mogelijk! In Belgie worden zelfs dieren niet op zo'n gruwelijke manier behandeld (hoop 'k).

De vierde man lag in de laadbak van de pick-up. 'k schat hem 25 jaar. Met zilveren sterretjes op z'n tanden. Jong & had nog zoveel kunnen doen en worden... Hij was dood, maar blies nog een laatste adem uit terwijl 'k voelde of hij nog leefde. De wagen lag vol met wapens, geweren van alle slag en soorten. Toen de ambulance kwam, stapte de enige man bij bewustzijn (zonder kogelschoten) uit de auto en ging naar de ambulance... Op dat moment stond 'k er niet zoveel bij stil, maar achteraf begon 'k pas te piekeren over hoe alles precies in elkaar zat... 't is een raadsel waar we nooit 't fijne van zullen weten...

Diezelfde nacht waren er weer geweerschoten dicht bij het huis van Celia & Colocha (waar we slapen als we in huehue zijn).

Donderdag werd Angelina met een ambulance naar een privékliniek in Xela gebracht voor een EEG, waar ze ontdekten dat ze inderdaad epilepsie heeft. Diezelfde donderdag vertrok ik naar Guatemalastad om de auto op te halen. Onderweg naar guatemalastad belde 'k de garage nog eens op om zeker te zijn dat de auto hersteld was... Hij zou de volgende namiddag pas klaar zijn. Zo kreeg 'k een dagje verplichte rust (wat eigenlijk wel leuk was). 'k ging naar Antigua (op 1u van guatemalastad) en vond er een hotelletje met een heerlijke douche. 't was juistgeteld drie maanden geleden dat 'k nog zo'n zalige warme douche genomen had. Die dikke straal warm water maakte van mij een ander mens, deed me vergeten da'k pech had dat de auto nog niet klaar was, spoelde 't voorval van de voorbije avond uit m'n hoofd en maakte m'n dag goed.

Maya's en ladino's

Hanne:

Eind augustus. Nu ben ik op stap met mijn metekindje Anita en haar mama Reyna (mi comadre). Anita wordt op 11 september 1 jaar en daarom nodigde ik hen uit om eens een stadsweekje met me mee te gaan en we gaan ook de zee leren kennen!!

Eergisteren avond kwamen we hier toe in Huehue, voor Reyna was het ook geleden van toen ze 11 jaar was, dat ze nog tot hier was gekomen. Gisteren gingen we de ganse dag op stap... Eerst naar het ziekenhuis (voor patiënten die op consulta moesten, een meisje met een groeiende bol op haar tong en een man vanwie zijn ogen dag op dag scheel stonden ineens). De casa materna (een soort moederhuis hier) gingen we ook bezoeken.

Dan naar een plaats waar ik steeds mn computertje verbind met het internet... daar was een lift en dit was ook heel indrukwekkend, dus gingen we enkele keren op en neer... de bank, de post, de markt, een grote winkel... allemaal nieuwe dingen.

Anita vond het ook leuk, ze weende geen seconde, steeds maar rondkijken. Alles is zo nieuw, het huis hier van Celia en Colocha, het licht, de wc, de douche…allemaal verwonderlijke ervaringen.

Toen we uitgenodigd waren bij Boma voor het middagmaal, verliep dit wel wat minder goed... 't was een hele pijnlijke ervaring! Boma heeft een helpster in het huishouden, Christina die net als Boma ladino is. Vanaf het eerste moment reageerde ze enorm raar tegenover Reyna (omdat ze Maya is en Mayakleren droeg). 'k Was echt verontwaardigd. Toen we gingen eten, wilde ze Reyna eten geven in de keuken en dat Boma en ik buiten zouden zitten... Maar goed dat ik dit kon tegenhouden. Maar daarna gaven ze aan Reyna plastieken kleine bordjes om te eten, een klein glaasje, steeds een vies gezicht, geen antwoord als Reyna “gracias” zei.

Wat moet dat dan voor Reyna niet zijn!! 'k Probeerde er hier en daar tussen te komen, maar de sfeer was zowiezo al niet leuk... De meid zei dat het Boma was die dit had gezegd dat ze het zo moest doen, en eerst geloofde ik haar niet, maar op de duur door reacties van Boma ook, begon ik wel te geloven dat ze allebei zo ingesteld waren. En Boma had ons nochtans uitgenodigd… om mijn metekindje te leren kennen. Echt, 'k was er niet goed van. Zo is het op klein niveau, bij het middagmaal, maar zo is het natuurlijk ook op gans het nationaal niveau!!! Omdat het nu des te meer zo dicht aanvoelde, was dit voor mij zo’n pijnlijke ervaring die ik echt nooit meer zal vergeten. Zo ongelofelijk é, en toch… gebeurt het o zo vaak over gans de wereld...

Nog even op bezoek bij Jonathan en Ana

NGO-nieuws… maandelijks vergaderen we in Huehue, alhoewel het deze keer eigenlijk al een eindje geleden was, dus was het gisteren dringend tijd om terug samen te komen. We zijn reeds meer dan 2 jaar een NGO, en daarom was het nodig om van functies te wisselen. Onze voorzitter was Ricardo Jaramillo (Boma) en nu wordt het Juan-Carlos Hurtado, de gynaecoloog. Dit was één van de belangrijkste wisselingen. Verder hebben Eva en ikzelf gewoon omgewisseld. Nu wordt Eva ondervoorzitster, en ik penningmeesteres. Edna blijft secretaris en Mariela en Carlos Solorzano, de oogarts blijven Vocal, en nu is Ricardo ook Vocal3.

We zijn ook overeengekomen om enkele nieuwe mensen, die eigenlijk heel dicht staan bij “Vivir en Amor” en ons regelmatig helpen, uit te nodigen om ook deel te worden van de NGO. Deze zijn: Angelita, onze sociaal werkster, Magnolia, een verpleegkundige van het nationaal ziekenhuis die steeds extra goed zorgt voor de patiënten die we sturen of daar even achterlaten, en dan ook Celia en Colocha, onze spaanse vriendinnen die ook steeds bereid zijn om ons en Yalanhuitz te helpen.

Een derde en ook belangrijke overeenkomst was het plannen van een medisch weekend in Yalanhuitz (verschillende dokterspecialisten die dan komen om de mensen met speciale problemen te zien). Dit in combinatie met het tweede verjaardagsfeest van het kliniekje. Halverwege oktober zal dit zijn...