September 2004
Casa Canela
Hanne:
Op dinsdag 31 augustus gingen we met pak en zak met verschillende volgepropte Chickenbussen - hobbel de bobbel - terug naar Yalanhuitz! Er zou feest zijn in ons nieuw "bezoekershuisje" dat "Casa Canela" werd gedoopt. (...)
Casa Canela was ingericht en geschilderd! Echt, t is heel mooi! 't Is vooral in kaneelkleur en bordeaux. Vandaar de naam Casa Canela, en ook omdat de meisjes die zorgden voor de opfleuring, zo zot waren van Kaneel. Kaneel in de rijst, mosch, koffie…
Ja, ja... alles gaat zo snel... de tijden veranderen. We schreven enkele algemene richtlijnen voor vrijwilligers die voor een tijdje naar Yalanhuitz zouden komen (wat ze best meebrengen, hoe alles hier in elkaar zit, hoe ze hier kunnen geraken...) en voor het gebruik van Casa Canela. 't Zal aan de ene kant ook wel raar zijn, maar 't is weer een nieuwe stap. Ons leven gaat verder, t is niet meer kamperen gelijk vroeger in het schooltje; er is niet langer een modderavontuur nodig om hier te geraken... Voor alles zijn gepaste tijd, we zijn heel blij dat we dit alles mochten meemaken. Zo’n evolutie in zo’n korte tijd. Sinds we terug zijn vanuit België, is er constant bezoek geweest. Soms waren we met 6, 8, 16, dan weer 5, 9... allemaal heel leuk, maar 't vraagt wel veel energie omdat we steeds voor de bezoekers willen zorgen. Vandaar dat Casa Canela er gekomen is.
Cheppe, één van de leraars, is er bij als Casa Canela officieel geopend werd. Hij is omringd door de vier meisjes die zorgden van het nieuwe bezoekershuisje.
Verdriet en vreugde
Eva:
Vrijdag 10 september kregen we 't slechte nieuws dat het helemaal niet goed
ging met Roselia (het meisje van 17j die in het kankerziekenhuis in
Guatemalastad was opgenomen). We (vooral Hantje) deed al het mogelijke om
haar met een vliegtuigje over te kunnen brengen naar Ixquisis, zodat ze nog
afscheid kon nemen van haar familie en thuis zou kunnen sterven.
Na heel
veel aandringen kon Hanne Roberto overtuigen om ondanks het slechte weer nog
te vliegen. Guatemala is een echte ramp als het om formaliteiten enzo gaat,
dus duurde het veel langer dan verwacht vooraleer Roselia uit het ziekenhuis
weg mocht en met een ambulance naar de luchthaven werd gevoerd... ze misten
het vliegtuigje, op 10 minuten na! Roselia werd terug opgenomen in het
ziekenhuis. Wij zaten zo ver & voelden ons, zoals zo vaak, totaal
machteloos.
Zaterdag 11 september werd Roselia met een vliegtuigje naar Ixquisis
gebracht, maar is na 20 minuten vliegen, in de armen van haar schoonvader
gestorven.
Marleen Renders (Belgische zuster die in Guatemalastad woont en
ook voor Roselia zorgde) liet ons in de namiddag weten dat Roselia opweg was
naar Ixquisis. Toen we in Ixquisis kwamen, in het huis van Roselia, zagen we
haar lichaam buiten op houten planken liggen, bedekt met bloemen...
We
stonden naast haar, aan de grond genageld. We hadden zo gehoopt haar nog
levend te zien, haar te kunnen tonen hoe erg we haar bewonderen voor haar
kracht, tonen dat ze in onze gedachten was, nog één moedige glimlach van
haar te mogen krijgen, ...
Haar zo te zien, deed zoveel pijn. En toch
voelde 'k mij als een steen, verhard tegen de dood. Nu pas, drie weken
later, krijg ik een krop in m'n keel als ik aan haar denk en over haar
schrijf. Toen we terugreden naar Yalanhuitz, kwamen we Cheppe (schoonvader
van Roselia, die steeds voor haar heeft gezorgd) tegen. Hij kon niet meer
op z'n benen staan. Kapot van verdriet en drank.
Rosalia, opgebaard en bedekt met bloemen, op weg naar een nieuw leven ...
Zo dikwijls worden geluk en verdriet versmolten in 1 dag... vandaag stierf
Roselia en werd Anita (metekindje van Hanne) 1 jaar. We waren allemaal
uitgenodigd om Kip te gaan eten. Hanne had een mooie piñata gemaakt
(=ballon van papier marché met snoepen in). De kindjes waren zotcontent en
enthousiast om de pinata kapot te slaan met een borstelstok.
Anita, metekindje van Hanne, met haar mooie piñata, gekregen ter gelegenheid van haar verjaardag.
Onafhankelijkheidsdag
Hanne:
In Yalanhuitz zijn er 4 feestdagen: Nieuwjaar, Moederdag, Onafhankelijkheidsdag en de verjaardag van het Kliniekje. Op 14 september vierden we Onafhankelijkheidsdag. 't Was weer mooi om mee te maken. De leraars hadden een programma in elkaar gestoken waarbij ze met de kindjes een 'act' deden. De marimbagroep van Yalanhuitz ondersteunde het hele gebeuren. De kinderen zongen liedjes over hun land, hun marimba, over Yalanhuitz, dansten, zeiden gedichten op terwijl ze met de armen grote bewegingen maakten.
In de namiddag was er een voetbalwedstrijd, de verschillende dorpen onder elkaar. (En ergens tussen de doelpunten van Yalanhuitz, kwam Eva ineens aangehuppeld met het goeie nieuws dat Biri bevallen is van een flinke dochter: Zara Maria. Eva mag samen met Bieke meter zijn van het kindje!)
Later was ook de man van Roselia op bezoek en vroeg om een paar foto’s te mogen zien van haar (op de computer).
's Avonds werden we uitgenodigd om te gaan dansen in het salon! Olé, Marimbamuziek met liedjes van 20 minuten! We trokken stevige schoenen aan (om onze tenen te beschermen) en gingen naar het salon. Telkens vind ik de sfeer zo speciaal bij zo’n gelegenheden. Sommige mensen kleden zich op z’n best, andere gewoon zoals altijd, en allen samen gaan ze langs de muur zitten om alles goed in de gaten te houden.
Sommige kindjes zijn moe en slapen dan op een doek voor de voeten van de mama’s, of zittend op hun schoot of hangend op de rug van de mama. De wakkere kindjes waren dit keer de eersten die het waagden om op de dansvloer te gaan! Echt komiek, zo’n kleine schatjes hand aan hand met talent aan het dansen op de marimba muziek. Wij voelden ons ook een beetje verplicht en beetje per beetje dansten we verschillende liedjes. Zelfs Tia Quierida was snel weg met het ritme. (...)
Het feest van de onafhankelijkheid in Yalanhuitz.
Eva:
Zaterdag 18 september was er opleiding voor de vroedvrouwen en
gezondheidswerkers. 'k had een nogal theoretische opleidingsdag voorbereid.
Er waren maar drie gezondheidswerkers en vier vroedvrouwen, waardoor we
besloten de gezondheidswerkers & vroedvrouwen samen te nemen in 1 groep en
i.p.v een theoretische capacitacion, hen te leren masseren. Ze vonden het
interessant & plezant en wij ook.
Een sensuele opleiding
Woensdag 22 september vertrokken Karen en ik al heel vroeg naar San Mateo. Onderweg
vertelde Antonio Tio (een van de gezondheidswerkers) ons over de
burgeroorlog, die nog zo vers in hun gedachten zit. Wij vergeten zo vaak
hoe die angsten en traumas nog zo sterk deel uitmaken in hun leven van
iedere dag. Hij vertelde over hoe ze zijn gevlucht, hoe gans Yalanhuitz is
gevlucht... nog geen veertien jaar geleden!!!
In San Mateo was het juist
groot feest. Prachtig om te zien: kleren in vele kleuren, stieredansen,
ongelofelijk veel mensen,...
In het ministerie van de gezondheidszorg kreeg
'k onder mijn voeten, omdat we vorige maand onderzoek gedaan hebben
naar TBC in Pojom, zonder hen er bij te betrekken en zonder de
perfecte standaardformulieren te gebruiken... 'k Kookte vanbinnen. Waar
halen ze het recht om zich kwaad te maken op ons voor zoiets, terwijl we
juist doen wat zij zouden moeten doen voor HUN mensen, maar ze laten ze TBC
lijden en sterven! Het beneemt m'n adem als ik er aan denk.
Nadat zij hun gedacht gezegd hadden en ik ook
het mijne, kreeg ik al bij al, na lang wachten, veel meer medicatie dan
anders... Dus konden we met een gelukkig gevoel terug naar Yalanhuitz
vertrekken...
Zaterdag 25 september vertrokken Annelies en Hanne, met een paar patienten naar
Huehuetenango. En toen waren we nog met 5: Stefaan (die vrijdag avond met
de bus is toegekomen), Karen, Veroniek, Nicole & ik.
Marvin
Eva:
Dinsdag 28 september. Heel vroeg in de morgen had ik Karen en Veroniek
uitgewuifd aan de bus (Stefaan was 's maandags al vertrokken). Toen 'k goed en wel terug in m'n bed lag, kwam Ramos vertellen dat z'n
zoontje Marvin gestorven was.
'k Had Ramos een paar dagen voordien nog gezien vlakbij het huis van m'n metekindje (Myriam). Ramos hebben wij
altijd gekend als een opgewekte en vriendelijke man, maar sinds kort drinkt
hij veel te veel en slaat hij zijn vrouw & kinderen en valt ook Ana (mama
van Myriam) en de kinderen lastig. 't Is zo'n hopeloze en triestige
situatie. Nu kwam hij ook in dronke toestand vertellen dat z'n zoontje
gestorven was. Hij vroeg of we hem wat bakstenen konden lenen of geven om
het grafje te maken.
Marvin bleek een viertal dagen ziek te zijn geweest.
Hoge koorts & hoesten. We waren uitgenodigd om naar de herdenkingsnacht &
begrafenis te gaan. Overdag waren er consultaties en was 'k met
duizend-en-één dingen bezig, waarbij 'k hoopte Marvin uit m'n hoofd te
kunnen zetten. 's Avonds gingen we 'k naar de herdenkingsnacht. 'k Voelde
me langs een kant minder betrokken bij de dood van dit kindje, aangezien ze
niet op consultatie waren gekomen. Ik Kon mezelf sussen met de gedachte dat
het mijn schuld niet was, dat ze me de kans niet hadden gegeven om te
vechten voor dit leventje. Maar langs de andere kant was de gedachte dat
het zo anders had kunnen gaan, te verstikkend. Waarom, waarom, waarom???
't Kon zo eenvoudig geweest zijn om dit ventje met amper 2 levensjaren te
genezen... Hij had nog een gans leven voor zich.
De papa trok me mee
tussen alle mensen, tot vooraan, waar Marvin lag. Tijdens de mis wilde 'k
op de grond in een hoekje, tussen de andere mensen zitten, maar de ouders
smeekten me op een stoel naast Marvin te zitten. De vader weende & was
dronken, hartverscheurend. De moeder liet niet 1 traan, nog
hartverscheurender!!!
Ik heb Marvin niet echt gekend en toch was ik er
kapot van. Ik Voelde het echt aan als iemand van "ons" - ons dorp - onze
mensen - die veel te vroeg vertrok. Misschien moet ik wel geloven, wat
iedereen hier zegt, dat z'n ziel een andere bestemming heeft, verlost is van
z'n lijden, ... Ik hoop het zo, met gans m'n hart! (...)
Epilepsie
Hanne:
De voorbije dagen was ik Huehuetenango waar ik probeerde om zoveel mogelijk mandado’s te doen. Alleen dinsdag zat ik een beetje vast, omdat er de ganse dag geen elektriciteit was.
Er waren 2 patiënten. Juan, meegekomen met ons uit Yalanhuitz, die 27 jaar is en al jaren dagelijks enkele epileptische aanvallen doet. We kennen hem al van in het begin toen hij tijdens een aanval eens in het vuur gevallen was en zijn voet lelijk verbrandde.
Toen konden we hem en zijn familie nog niet overtuigen om met ons mee te gaan naar het ziekenhuis. Uiteindelijk nu wel, omdat we zeiden dat dit zijn laatste kans was. Ofwel nu meekomen en dan helpen we met de medicatie, ofwel deden we niets meer voor hem.
Gelukkig verkozen ze het eerste. Ze waren wel bang voor Huehuetenango, omdat Juan na een aanval steeds ver weg loopt in de bergen om te kalmeren, maar in Huehue? Maar gelukkig hadden we toch nog epamine die hielp aanvallen voorkomen.
In het ziekenhuis, heb ik samen met Angelita een moeilijke beslissing genomen. Omdat we al zovele patiënten hebben met epilepsie-aanvallen, zien we steeds dezelfde dingen en is dit eigenlijk een hele dure bedoening. Eerst een CTscan van 800Q (4000Bfr) en dan naar Xela gaan en een EEG van 200Q (1000Bfr). De CT is steeds negatief en de EEG steeds abnormaal. Wat logisch is door de aanvallen, en het eindresultaat is steeds hetzelfde: een behandeling starten met epamine en dan doen ze geen enkele aanval meer. Epamine kost 18Q voor 1 maand behandeling. Dus kunnen we voor de prijs van een CTscan al veel epamine kopen. (...)
En zo werd Juan opgenomen in het ziekenhuis, is zijn behandeling gestart en daarna mocht hij vertrekken.
In de namiddag kwam er ook een kindje van Santa Rosa, een dorp waar we ook consultas doen, samen met z’n papa en neef. Het is een kleintje van 4 jaar die niet goed hoort en niet kan spreken. Eerst gingen we de woensdagmorgen, samen met Annelies, naar Fundabien, een organisatie voor gehandicapte kindjes.. waar Annelies vroeger nog vrijwilligers werk deed.
Daar konden ze eigenlijk niet veel helpen en stuurden ze ons door naar Xela, waar een school is voor doofstomme kindjes en waar ze konden een gehoortest doen. Annelies ging met haar familie toch naar Xela en zo kon ze gisteren hen meenemen voor dit onderzoek. Annelies was heel enthousiast over die school waar ze aan de ouders en aan het kindje zelf zouden kunnen gebarentaal en liplezen aanlezen. Het zou ook gehoorapparaatjes nodig hebben die rond de 5000Q zouden kosten (25000Bfr), maar dat zou enkel zin hebben als hij naar school zou komen. Maar dat is niet zo eenvoudig... We zullen dat nog best eens bespreken met de ouders...