Zomer 2006

Hanne:

Belgiëlief, mensenlief overal ter wereld,

Ja, ik weet het, het is weer een heel eindje geleden dat ik nog een nieuwsbrief schreef. Begin mei was de laatste. Eerlijk gezegd weet ik echt niet goed hoe eraan te beginnen want er is weer zo enorm veel gebeurd, dat ik het eigenlijk allemaal wel de moeite vind om te vertellen... maar veel te veel om op te schrijven.

Die compleet andere wereld hier blijft ons boeien en verrassen. De laatste maanden waren druk en intensief. Dikwijls stonden we versteld van gebeurtenissen of reacties, dikwijls zuchtten we van miserie of frustratie. Maar, we konden ook intens genieten van de lieve en mooie snoetjes van de Yalanhuiteekse indianenkindjes. Ze plakken steeds rondom het kliniekje en bekijken ons van 's morgens tot 's avonds, we zijn precies de acteurs van een film die ze steeds verder willen zien. Ze ravotten ook veel op het voetbalveld, zelfs de meisjes beginnen nu ook de passie van het voetballen te ontdekken. Verlegen wisselen ze hun traditionele wikkelrok voor een gemakkelijker broekje om te sporten.

Ook de meisjes hebben het voetbal ontdekt

Met de volwassenen heb ik soms wisselende gevoelens. Soms zucht ik wanneer ze opnieuw proberen meer te 'krijgen' van medicatie of geld of consultas,... maar daar is dan voor ons de uitdaging om duidelijke grenzen te stellen en toch vriendelijk te blijven. Maar niet te min blijft het een warm en dankbaar volk! Bananen, platanos of citroenen,.. steeds ligt er wel iets in de keuken dat we gekregen hebben van één of andere patiënt of vriend.

Grote opkomst voor de consultas

Wat hield ons zoal doende de laatste maanden?

Eind mei waren er nog 3 Duitse studenten, Michaël en Antonia, en Nana-Yaw. Chantal (hoofdvroedvrouw H.Hart Roeselare) en Ludwig (haar man), kwamen ook op bezoek, of beter het werd voor hen een ware inleefreis. Eva beleefde haar laatste dagen Yalanhuitz voor dit jaar. Nu werkt ze terug enkele maanden in het ziekenhuis in Veurne, voorlopig op de geriatrie en vanaf september ook half op de sociale dienst. Ze verlangt om in januari '07 terug te komen naar Guatemala.

Ludwig vloog er meteen in, hij had de gewoonte om 's nachts rond een uur of 2-3 op te staan en volop aan de slag te gaan. Hij had vele ideeën en heeft er vele goed kunnen uitwerken. Andere ideeën bleven in de voorbereidende stadia en enkele zijn er ondertussen ook afgewerkt. Een paar voorbeelden: Ludwig begon met een werkbank te maken. Deze diende om allerlei handige attributen te maken die we kunnen gebruiken in het kliniekje, een houten plank om gemakkelijk je botten uit te trekken, staanders en houders voor Kurt z'n labo, een verstevigend rek voor de elektriciteit in de keuken,... zijn er enkele van. Verder genieten we nu al een eindje van een houten rek in de consultatieruimte om onze mappen van de patiëntenfiches op te zetten. De apotheek is ook vernieuwd, er staan nu 2 nieuwe houten rekken wat een stuk handiger is. In de opslagplaats timmerde Ludwig houten rekken om de voorraad medicatie en medisch materiaal op te zetten en gemakkelijker te kunnen gebruiken. Hij deed ook de voorbereidende werken om een WC te maken buiten, apart voor de patiënten zodanig zij die steeds kunnen gebruiken als ze een urine- of stoelgangstaaltje moeten afgeven. Ondertussen is deze ook afgewerkt en al goed in gebruik. Ludwig experimenteerde ook met kiemen en zaden en gaf ideeën voor een groententuin achteraan het kliniekje.

Ludwig aan de slag

Chantal was voor mij een ware steun! Het was leuk om samen met een ervaren vroedvrouw op te trekken en veel ideeën te kunnen uitwisselen. Het was ook echt leuk om veel te kunnen bijkletsen over het leven in België, het leven hier in Guatemala... Chantal ging steeds met mij mee om de zwangertjes op te zoeken in Pojom en Chaquenal en Bella Linda. Ze ondervond aan den lijve dat de berg opwandelen naar Pojom, niet niets is, wat ook een idee gaf, hoe het leven er werkelijk aan toe gaat als alles te voet moet gebeuren. We bereidden samen ook een 'opleidingsdag' voor de vroedvrouwen, voor. Nu heb ik extra didactisch materiaal. Namelijk een soort 'moederdoos' om te 'onderzoeken' en bevallingstechnieken aan te leren. Moeilijk om uit te leggen, maar misschien tonen de foto's meer duidelijkheid.

Chantal en Hanne met het didactisch materiaal

We hadden geluk dat we ook twee bevallingen samen konden doen. Het geeft een ongelofelijk blij gevoel wanneer je een kindje goed en wel ter wereld kan helpen. Chantal was dan ook erg ontroerd wanneer 'Oligario' in haar handen verscheen, en onmiddellijk krachtig weende. Een bevalling op de aarden grond en een zwart, vuil plastieken zeil die als muur diende, het deed er niet toe, het was een prachtig moment. De mama had de bevalling ook goed doorstaan en was blij met haar flinke zoon. Toen we dezelfde avond nog eens op kraambezoek gingen lag het kindje knusjes tussen zijn mama, en een levende kip. Ja, je leest het goed, een levende kip die de mama vlug wilde wegmoffelen toen ik het zag, met een kakelconcert als gevolg.

Chantal met de jonge spruit

De tweede bevalling die we samen deden was spannender en de angst om het kindje te verliezen was voor ons beiden heel groot. De bevalling vorderde eerst gezapig en normaal, het was een eerste kindje. Plots viel de arbeid stil en ook de mama viel in slaap. Na een heel eind afwachten besloten we om toch een beetje te stimuleren. Het was nodig, de mama begon warm te krijgen en het vruchtwater was erg groen, wat betekende dat het kindje het niet al te goed stelde. We bereidden ons voor om het kindje goed op te vangen en stimuleerden de mama om met alle macht te persen. Het kindje kwam geleidelijk en goed ter wereld, maar het ademde niet. We stimuleerden het kindje met alle middelen die we hadden en uiteindelijk moesten we het balloneren met een ambu. Het hartje klopte goed, en af en toe deed het kindje een bijna onhoorbaar hapje om te ademen. Het was slap en we vreesden zo enorm voor het leven van dit kleine meisje. "Kom kindje, kom, doe maar je best..." Beetje per beetje begon ze toch stilletjes aan te ademen. We bleven ongerust, maar meer konden we niet doen. Het ademde nu alleen, al rochelend, maar toch. Half blij, half ongerust lieten we hen een poosje later alleen achter om terug naar het kliniekje te gaan. De volgende ochtend gingen we terug gaan kijken en het kindje zag er wonder boven wonder heel goed uit. Het had wel een plat neusje, wat een aandenken is aan de ambu die we hadden gebruikt. Het kindje ging ook al in de Chuj (plaatselijke zweethut), samen met haar oma (zie foto). De mama stelde het nu ook goed, haar koorts was verdwenen.

Zwangere baarmoederuitzakking:

Ja, toen was er nog een jong meisje, Magdalena, die zwanger was. De week ervoor was ze gevallen op haar buik. Ze wilde ons nu op de duur toch verwittigen omdat ze ongerust was dat er misschien iets niet pluis was. De grootte van haar buik wees op een 6 maanden zwangerschap. Ze zei dat ze vocht verloor. Amaai, toen we voorzichtjes wilden onderzoeken, hoefden we niet veel te doen, we zagen het onmiddellijk toen we onder haar wikkelrok keken. Haar baarmoeder hing gewoon uit tussen haar benen en er druppelde vocht uit! Een zwangere, ferm opgezwollen baarmoederhals dan nog! We vonden dat we beter zo snel mogelijk naar het ziekenhuis gingen met haar. Haar schoonfamilie waar ze nu woonde was niet te overtuigen, maar met hulp van haar ouders is het dan toch gelukt om haar de volgende dag mee te nemen naar de stad. Ze werd onderzocht met een echo en het bleek minder erg dan we dachten. De baarmoeder was er nu wel weer ingeschoven zeker, en voelde nu toch normaal aan. Via de echo kon de dokter zien dat het kindje wel een groei-achterstand had, maar hij zag geen problemen om normaal te kunnen bevallen thuis in Yalanhuitz. En zo gebeurde het ook, de volgende dag dat we terug waren, is Magdalena snel en vlot bevallen van een klein maar sterk jongetje! Magdalena moet wel opgevolgd worden, want haar baarmoeder kan nog uitzakken en vroeg of laat zal ze toch een operatie nodig hebben.

Klinisch labo:

Ondertussen is Kurt volop bezig met het opstarten van een klinisch labo. Hij heeft al veel kunnen experimenteren, en het resultaat is zeer interessant. Zo ontdekten we opnieuw een positieve patiënte voor tuberculose. Ze kwam mager en ziek bij ons toe, en kon een eindje later vertrekken met de medicatie die ze nodig had. Vroeger zou zij doorgestuurd zijn naar Huehuetenango voor onderzoek; en zou het via het ministerie een hele weg zijn, vooraleer ze had kunnen starten met haar behandeling.

Niet alleen voor de ontdekking en opvolging van de tuberculose patiënten, waar Kurt nu volledig verantwoordelijk voor is, ook voor verschillende andere problemen is het labo zeer interessant. Het vraagt nog oefening en bijscholing, maar het is sowieso al een grote hulp. Alle patiënten die beweren diarree te hebben, krijgen een potje om hun stoelgang direct te onderzoeken. Via het meten van een pH-waarde, en via het uitzicht en dergelijke kunnen we al afleiden in welke richting de 'oorzaak van de ziekte' uitgaat. Daarna kijken we in de microscoop en proberen we amoeben en eieren van parasieten en dergelijke te onderscheiden.

Op zoek naar de parasieten

Vele vrouwen hebben vaginale problemen, wit slijmverlies of jeuk of pijn... en via de microscoop proberen we ook te onderscheiden over welke ziekte het zou gaan, om zo doelgerichter medicatie te kunnen geven.

Speciale wonden of ziektes worden ook onderzocht, via een bloeddruppeltje of via een uitstrijkje van het wondvocht. Zo verdachten we eens een meisje op 'Chagas' of een jongentje op 'Leismaniasis'. Beiden bleken negatief te zijn en genazen gelukkig snel.

Verdacht van Leishmania

...en van de ziekte van Chagas

Verschillende stalen worden achteraf meegedaan naar Huehuetenango ter controle, of van de stoelgangstaaltjes (die niet kunnen worden meegedaan) nemen we dan een foto van de beelden in de microscoop.

6de Sponsorloop!:

31 mei, 'Dwars door de Zilten' in Roeselare, waar de sponsorloop ten voordele van 'Vivir en Amor' werd gelopen! We leefden mee met hart en ziel! Frans en Katleen, en alle helpers en sympathisanten en bijzonder ook de lopers: we zijn jullie echt dankbaar! Het is en blijft een ongelofelijke sfeer om met zo velen samen zich in te zetten en te lopen als steun voor de mensen hier in Guatemala. De financiële steun is een houvast voor het reilen en het zeilen van het kliniekje. Kurt en ikzelf liepen terzelfdertijd (12 uur Guatemalteekse tijd) ook mee voor dezelfde afstand. Chantal en Ludwig supporterden en gaven drankbekertjes aan. Het was echt afzien, maar we waren heel blij dat we ook hadden meegelopen.

Start van wat een ware calvarietocht zou worden

Regen, regen en nog eens regen... :

In de maanden mei, juni en juli heeft het enorm veel geregend. Omdat ze bezig zijn (en nog lang zullen bezig blijven) met een brug te bouwen over een rivier dicht bij Yalambojoch, moeten we door de rivier rijden. Steeds is dit een spannende onderneming, maar als het te riskant is, is het beter de auto achter te laten in Yalambojoch en te voet verder te gaan. De tocht van 5 uren en een half bergop, bergaf, moesten we gelukkig slechts één keer doen, voor de terugweg konden we met de brommer gaan.

Dan maar met de brommer...

Maria Antonia:

Maria Antonia, onze lieve buurvrouw en zeer geliefde mama en oma van de grote familie 'Bernabé', is begin juni overleden. Ze sukkelde al jaren met ademhalingsproblemen, vochtophoping en dergelijke... We hebben de voorbije jaren veel te vergeefs geprobeerd, maar het was moeilijk om haar te behandelen. Die ochtend in juni, was ze misselijk en had ze heel veel pijn in haar buik. Haar bloeddruk was ook extreem laag en daarom was ze tot in het kliniekje gebracht waar we haar een infuus gaven en uiteindelijk ook pijnstillers. Het beterde niet, haar pols werd steeds sneller en haar ademhaling heviger tot dat haar hart het uiteindelijk op gaf. Er was veel verdriet. Haar zonen en haar man en haar grote familie vonden het heel moeilijk om afscheid te nemen. Ze was 74 jaar geworden.

Novenario van onze buurvrouw

Copa del mundo en Alemania:

De wereldbeker is ook hier niet ongemerkt voorbij gegaan. In Ixquisis, het dorp verderop waar er veel 'finca's'; grootgrondbezitters zijn, hadden ze geïnvesteerd in een televisie die marcheerde via satelliet en een generator met benzine. Zo konden alle matchen live gevolgd worden. Natuurlijk konden we het niet permitteren om elke dag naar Ixquisis te gaan, maar op zondag was het extra feest omdat we dan de drie matchen na elkaar konden bekijken. De andere dagen stelden we (vooral de jongens), het met een radio met wereldontvanger die in de juiste richting moest gehouden worden, verbonden met ijzeren draadjes naar het dak om de ontvangst te verbeteren. Gelukkig was de ellenlange Goooooooooooooooooooooaaaaaaaaaaaaaaaal een goede aanwijzijng om op de hoogte te blijven. Het was een leuke periode voor ons en dankzij de wereldbeker, heeft Kurt nu ook een post ontdekt waar we dagelijks een uurtje naar radio Nederland Internationaal kunnen luisteren.

De finale op zondag 9 juli hadden we graag in Ixquisis gevolgd samen met alle andere supporters van Yalanhuitz en omstreken, maar Juana heeft daar een stokje voor gestoken.

Juana, met een 'stuit-kindje' in arbeid:

Vóór we telefoon kregen uit Pojom, had Juana al veel afgezien. Ze had al een ganse nacht weeën, ze had al bloed verloren, een promotor had haar 2 spuiten gegeven (waarschijnlijk oxitocine°), maar nog steeds kon ze niet bevallen. Het kindje was ook beklemd, want Juana verloor groen vruchtwater. We wilden onmiddellijk hen tegemoet gaan, zonder te weten wat er precies gaande was. Toen we hen stonden op te wachten beneden de berg, was het al 3 uur in de namiddag. Eindelijk daagden ze op tussen de bomen van de berg, in de gietende regen. Juana werd op een stoel op de rug van een man gedragen. Toen ik haar in een huisje onderzocht, voelde ik dat het een 'stuit' was en dat ze volledige ontsluiting had. Juana had ook een overvolle blaas. Ik leegde die met een sonde, maar er was weinig verandering in de situatie. Het was een moeilijke beslissing. Aan de ene kant zou het kindje zo snel mogelijk moeten geboren worden wegens de al zo lang durende arbeid en het groene vruchtwater, maar een stuitbevalling is zéér riskant. De harttoontjes waren wel nog goed. Ik vroeg Juana om lichtjes mee te duwen met een contractie, maar er zat geen beweging in. Daarmee besliste ik, om niets te forceren en naar het ziekenhuis in Huehuetenango te gaan. We legden Juana neer op de achterbank van de auto en terwijl Kurt reed, legde ik alles klaar voor een eventuele bevalling in de auto. Het werd een lange tocht die eeuwen bleek te duren. De eerste drie uren zijn vreselijk met putten en bulten in de weg. Juana hotste steeds op en neer, en weg en weer terwijl ze meer en meer weeën kreeg. Het kindje bleef gelukkig goed. Ik vroeg Juana de ganse tijd om niet te persen en dit was voor haar een moeilijke opdracht. Toen we eindelijk in het ziekenhuis arriveerden, zuchtten we opgelucht, moeder en kind waren voorlopig nog goed. In het ziekenhuis durfden de artsen ook geen risico nemen, en beslisten om een keizersnede te doen. Het kindje had wat problemen met de ademhaling zodat ze wat extra zuurstof kreeg met een zuurstofklok. Twee dagen later konden we Juana en haar baby Catarina, terug meenemen naar Yalanhuitz.

Pasgeboren kindje aan de zuurstofklok

Martine en Ann:

Ondertussen hadden we telefoon gekregen van Martine, een Belgische dokter van De Haan, die samen met Ann, een vriendin uit Leuven, op bezoek kwam voor enkele weken. We ontmoetten hen in Nenton, waar we samen naar de verlengingen keken van de finale van de wereldbeker voetbal tussen Frankrijk en Italië.

De auto hadden we langs de rivier in de schaduw gezet, omdat het in Nenton steeds heel warm is en Juana en kleine Catarina er een beetje moesten in wachten. Toen we met z'n allen terug wilden vertrekken voelde ik dat Catarinatje erg warm had en een thermometer toonde aan dat ze 39° koorts had. Tju toch. Martine en Ann konden gelukkig helpen, met het geven van één vierde van een koortsdaler in een beetje water, en hielden Catarina bijna in haar blootje de ganse rit vast, goed observerend hoe ze het stelde. Tegen dat we terug thuis in Yalanhuitz waren, was de koorts verdwenen. Martine en Ann gaven haar nog een badje, en daarna kon ze drinken aan de borst van haar mama die in het kliniekje zou blijven ter observatie.

De volgende dag wilde Juana en haar familie naar huis gaan. Alles was goed en daarom voerden we hen naar de berg van Pojom waar ze werd opgehaald door familieleden en vrienden. Ze werd terug op een stoel gebonden en over de berg gedragen.

Martine kon helpen met de consultaties en Ann hielp ons om de opslagplaats, met de nieuwe rekken, volledig te helpen herschikken met de gesorteerde dozen medicatie. (Daar had Chantal al aan geholpen en ook Martine). Het veranderde veel, soms was het een lastig werk om dozen te versleuren, maar het resultaat is echt de moeite. Nu hebben we meer overzicht over de medicatie dozen en kunnen we gemakkelijker werken.

Op zondag gingen we zoals gewoonte naar de markt om groenten te kopen. Maar omdat het reeds acht dagen was dat Juana bevallen was van haar keizersnede, moesten we dringend de overlangse draad gaan uithalen. De wonde zag er niet te best uit. Er waren twee plekjes die dreigden te ontsteken. We stuurden de volgende dag ontsmetting en kompressen en een antibiotica-kuur mee met Jesus, haar man, in de hoop dat dit ging helpen.

Maar het was valse hoop, enkele dagen later kreeg Kurt een kwade telefoon van een promotor uit Pojom die zijn beklag deed dat het onze schuld was dat de wonde ontstak en gans open gevallen was en dat we de draad er te vroeg uitgehaald hadden. Achteraf bleek dat Jesus de medicatie niet had gegeven aan Juana. Waarom? Weet ik ook niet. We stelden voor dat Juana terug naar het kliniekje zou komen. Toen ze bij ons was, twijfelden we of ze naar Huehue moest of niet, maar uiteindelijk besloten we dat we beter zelf de wondverzorging zouden doen in Yalanhuitz. Juana en kleine Catarina, en haar man Jesus zijn dan een goeie twee weken bij ons in het kliniekje verbleven, met elke dag twee wondverzorgingen tot dat de wonde terug zuiver en goed opgegroeid was. We gaven dan een sterkere kuur antibiotica omdat we eerst niet wisten dat ze die eerste nooit had genomen.

Martine, Juana, Hanne en de kleine Catarina

Tomás Carmelo met de hernia:

Enkele dagen later was er opnieuw een spoedgeval dat echt serieus was. Er kwam een overvolle auto toe, en ze sleurden Tomás binnen, gedragen door een deken. Hij bleek een uitgezakte hernia te hebben. Hij had paard gereden en door de schokken waren zijn darmen door de 'scheur' in zijn buikvlies uitgezakt tot in zijn scrotum. Zijn scrotum was opgezwollen en keihard en had de grote van een ananas. Tomás was erg ongemakkelijk en rusteloos en braakte van de pijn en van de opstopping van zijn darmen. We gaven hem een spuit tegen de pijn en maakten ons klaar om onmiddellijk met hem te vertrekken naar het ziekenhuis. Martine en Ann zouden thuiswachten in het kliniekje en de consultaties verder doen.

De papa van Tomás legde zijn hand op mijn schouder en deed een snel gebedje tot God om ons te beschermen onderweg!

Auto onderste boven:

Gelukkig van het gebedje, want we hebben erg veel geluk gehad! Kurt reed heel voorzichtjes omdat Tomás zo kreunde van de pijn bij elke schok. Daarom ontweek hij de putten als het mogelijk was. Ergens net voor Yalambojoch ontweek hij naar de rechterkant toe, we reden heel traag, maar net op het moment dat ik zag dat we in de struiken gingen rijden, schoot ons rechtervoorwiel van de aarden weg, die heel zacht was door de vele regen, en kantelden we onvermijdelijk volledig om in de struiken... We deden twee koprollen en eindigden met de wielen van de auto in de lucht. "Estamos bien, estamos bien"(alles is OK) riep de begeleider van de patiënt ondertussen. We draaiden de vensters open en trachtten uit de auto te kruipen.

Toch even slikken...

Daar stonden we dan, met de auto ondersteboven, zeker 3-4 meter diep in de afgrond, en een patiënt die dringend naar het ziekenhuis moest. Gelukkig had niemand zich bezeerd. Kurt en ikzelf liepen naar Yalambojoch terwijl de patiënt en zijn begeleider langs de kant gingen wachten. Het begon weer te regenen.

Het was niet gemakkelijk om een auto te vinden in Yalambojoch, of beter om iemand te vinden die onmiddellijk wou rijden tot in Huehuetenango. Het was ondertussen al 18 uur. Uiteindelijk konden we met een minibusje vertrekken. Kurt bleef in Yalambojoch om te onderhandelen per telefoon met de verzekering en kon dan de takeldienst de volgende ochtend opwachten.

Tomás kreunde van de pijn... We waren gehaast om snel door te gaan. Ik gaf Tomás twee zware pijnstillers. Hij bleef ongedurig en ongemakkelijk. Toen we over Nenton waren en er asfaltweg was, ging het beetje bij beetje beter. Toen we in het ziekenhuis aankwamen, en hij van uit het busje overstapte in een rolstoel zag ik al een beetje dat de 'ananasgrote bol' verminderd was...

Toen hij op de onderzoekstafel lag in de spoedopname en zijn broek open deed,...was er niets abnormaals meer te zien! Ik kon in de grond zakken!! Verdorie, al die moeite voor niets! Hij had natuurlijk wel nog de hernia (de scheur in zijn buikvlies) maar hij kon niet in 'spoed' geopereerd worden. Ik was zo ontgoocheld omdat ik de gevolgen daarvan al kon in schatten. Een hele hoop werk en miserie tegen dat hij wel zou kunnen geopereerd worden. En dat werd het ook! De volgende dag 'consulta externa', een hoop onderzoeken, alsook één in de stad. Dan nog een hele hoop consultas en weg en weer gereis tussen Yalanhuitz en Huehuetenango, er was dan ook eens 'staking' toen hij ging, hij moest zorgen voor twee bloeddonoren die hij maar niet kon vinden,... Uiteindelijk werd hij op 17 augustus geopereerd (na vijf weken), en ondertussen is alles goed en wel en zijn de draadjes al verwijderd. De wonde is ook goed genezen. Tomás is heel tevreden, hij is een brave en dankbare man, alsook zijn begeleider Paulino.

Met de auto is het ondertussen net in orde, of dat hopen we toch. Half augustus is Kurt naar Xela geweest om de auto op te halen uit de garage. Eerst was die redelijk goed, maar daarna had hij vele rare kuren. Uiteindelijk is hij al twee keer weer in de garage geweest en nu laatst samen met Don Edilsar uit Ixquisis, die zelf ook wat van auto's kent.

Jornada medica 18-19-20 juli:

Via Moscamed kwamen we in contact met 'Helps-international'. Een Amerikaanse organisatie die vooral 'medische dagen' organiseert met Amerikaanse dokters, op verschillende plaatsen in Guatemala. Zo werden het 3 overvolle consultatie dagen. Er was een pediater, en een orthopedische dokter die de consultaties deden, geholpen door verpleegsters en vertalers. Kurt en ikzelf hadden het ook super druk omdat wij van alle patiënten de 'fiches' gingen opzoeken en dan de dokters inlichten wat de voorhistorie van de patiënt was. Het was een vriendelijk team, en achteraf kregen we alle medicatie die ze over hadden. Er waren ook tandartsen die in een woonwagen van Moscamed de rotte tanden trokken van de mensen die dit wensten.

Amerikaanse dokters in Yalanhuitz

Een mooie bevalling:

Toen de mensen van 'Helps' vertrokken waren met het vliegtuig richting Guatemala-stad en ik de medicatie die ze achterlieten aan het sorteren was... werd er opeens geklopt op de deur. Pfffff, weer een consultatie dacht ik eerst vermoeid... Het was Roselia, het dochtertje van Juana en Mateo Bernabé. Haar mama ging bevallen. Joepie, als het dát is! Ik nam de bevallingsrugzak en we gingen samen naar hun huisje. Het was een tiende kindje, ze had al 6 cm ontsluiting. En, ja alles verliep vlot en goed. Wel jammer en spannend dat Mateo net nog naar een vergadering was, toen het kindje geboren werd. Ik was heel alleen met de mama, net vóór de bevalling riep ik naar Roselia om me een warme handdoek te brengen voor het kindje, en vroeg haar dan ook om haar mama een hand te geven. Ik had geen lampje mee en moest me beredderen met een kaars in de verte. Gelukkig was het een vlotte geboorte en weende het jongetje zoals het hoorde. Roselia mocht voor haar kersverse broertje zorgen terwijl ik de mama hielp met de geboorte van de placenta. Blij en gelukkig ging ik in de gietende regen terug naar het kliniekje, alleen jammer dat Martine en Ann net die mooie bevalling hadden gemist.

Naar de stad, met hindernissen ...:

Omdat Martine en Ann de consultaties konden overnemen, was het voor ons, het moment, om enkele dagen naar de stad te gaan. We zouden de bus nemen om 3u30...

Maar...

De wekker stond om drie uur, nieuwe tijd ipv oude tijd, dus kwamen we een uur te vroeg wakker. Daarna te laat, want ik had het knopje niet opnieuw op 'on' gezet. Om tien voor vier schiet Kurt wakker. We sprongen uit bed en net toen we ons huisje verlieten hoorden we de bus in de verte toeteren, maar wel aan de kant dat Yalanhuitz al voorbij was. Door de slechte staat van de weg kon de bus Yalanhuitz niet passeren, dus was er een kans dat de bus daar nog even ging wachten. We deden ons uiterste best om zo snel mogelijk de berg op te wandelen, maar na een eindje dachten we dat het toch geen zin had, dat de bus al zou weg zijn tegen dat we daar zouden aankomen. Terug naar beneden, naar het centrum van Yalanhuitz. Het was nu iets na vier en we waren van plan om te wachten tot er een auto of vrachtwagen zou passeren die ons zou meenemen. Plots was er een man die ook nog te voet vertrok in de hoop de bus te halen. We gingen weer mee, maar net halverwege de berg, kwam er iemand vanuit de andere richting en zei ons dat de bus al vertrokken was.

Terug gaan wachten aan het salon. Het was er mooi, rond vijf uur werd de schijn in de lucht al helderder en twintig minuten later was het klaar. Een eindje later zagen we het 'ochtendleven' in Yalanhuitz. De mannen die met hun zoontjes en manchetten messen vertrokken naar hun lapje grond, de vrouwen en meisjes met hun kleine petoetjes en een kom maïs, op weg naar de molen om de maïs te malen. Allen maakten een vriendelijk gebaar. Tegen zeven uur was er nog steeds geen auto gepasseerd. We besloten om toch met de brommer te gaan, ondanks de moeilijke weg die zo in putten en bulten is door de vele regenbuien.

We waren bij Mateo om benzine in de brommer te doen, er was telefoon. Het bleek toevallig voor ons te zijn. Het was een spoedoproep uit Pojom. Een vrouw die moest bevallen verloor veel bloed! Ze konden met een wagen tot in Yalanhuitz geraken. We wachtten hen op. Ondertussen was ook Juana (met de opengevallen wonde van de keizersnede) bij ons toegekomen.

Maria in arbeid met bloedverlies:

Rond tien uur kwamen ze aan. Het zag er niet goed uit, maar toch op het eerst zicht iets beter dan ik vreesde. Het kindje had goede harttoontjes en de mama was redelijk. De meegekomen traditionele vroedvrouw vertelde me dat ze al vele grote bloedklonters had verloren. Toen ik Maria voorzichtjes onderzocht voelde ik dat ze 4 cm ontsluiting had. Het bloed sijpelde inderdaad tussen mijn vingers tijdens het onderzoek en in haar wikkelrok waren vele bloedsporen. Ik voelde niet direct veel, waarschijnlijk was het de moederkoek die laag zat, maar ik wilde niet lang onderzoeken wegens het bloeden. Maria had vele pijnlijke weeën en had reeds deze nacht vele uren geperst!! Ik wou een weeënremmer geven via een infuus, maar daarvan kreeg ze een zeer hoog hartritme. We konden de chauffeur van de auto overtuigen om naar Huehuetenango te rijden en we vertrokken onmiddellijk.

Het werd een benauwelijke rit, maar we hebben het gehaald. Haar bloeddruk daalde, ze voelde de kracht uit haar lichaam gaan, ze draaide dikwijls met haar ogen weg en ze was bleek. Ik voelde weinig of zeer zwak haar pols of hoorde soms helemaal geen bloeddruk. Ik gaf onderweg extra vocht om haar aders wat te vullen... Kurt en ik waren vol spanning elke seconde geconcentreerd op de reacties van Maria en waren bang voor het ergste. Haar ouders daarentegen, keken nauwelijks naar haar en konden het zich permitteren om op hun gemak in Nenton kippebilletjes te kopen en deze in de auto op te eten.

In Huehuetenango in het ziekenhuis aangekomen, was er weer een zekere opluchting voor ons, omdat we ze 'levend' hadden kunnen brengen. Nu was de verantwoordelijkheid voor de dokters. Ze werd op het eerste moment niet 'au serieux' genomen, maar de sfeer veranderde snel toen ze haar echt onderzochten. Haar pols bleef zeer hoog, waarschijnlijk van het vele bloedverlies. Haar bloed werd gecontroleerd en daaruit bleek dat ze laag stond... Ze had veel bloed verloren en kreeg nu extra zakjes bloed. De dokters vermoedden ook 'placenta praevia' (voorliggende moederkoek) en verlosten het kindje via een keizersnede. Alles kwam uiteindelijk goed, een schattig klein zwartharig kindje lag de volgende dag vredig en wel in de armen van haar mama.

De enkele 'rustdagen' in de stad werden niet zoals gepland. We bezochten Maria de volgende dag in het ziekenhuis en spraken enkele zaken af met haar familie. We hebben besloten om vrouwen die een keizersnede ondergingen niet meer direct mee te nemen terug naar huis, maar dat ze eerst een week moeten recupereren in Huehuetenango, liefst in de 'casa materna' ofwel in de hospedaje om dergelijke gevallen zoals Juana met de open gevallen wonde te vermijden. Er was ook nog een jongetje dat we eerder met de bus hadden gestuurd die problemen had met zijn ogen en die geholpen moest worden.

Maria Marcos overleden na bevalling:

De volgende ochtend kregen we telefoon van Martine. Ze had een oproep gekregen uit Ixquisis met de melding dat een placenta niet geboren werd na een bevalling. Ik legde Martine uit wat ze kon doen en dat ze best naar Ixquisis zou gaan. Geen 15 minuten later na de telefoon met de oproep belde Martine terug naar Ixquisis. Ze kreeg onmiddellijk te horen dat de vrouw al gestorven was! Vreselijk!

Toen we terug in Yalanhuitz waren, gingen we bij de man en haar kindjes op bezoek. De vrouw was verschillende keren op prenatale consultatie bij ons geweest. Het was een triestig beeld. Drie kindjes die nog zo klein waren liepen er uitgeschud bij... Uit het verhaal van de man kon ik afleiden dat de placenta er waarschijnlijk in 'brokken' is uitgekomen en dat ze waarschijnlijk is doodgebloed! In het dorp gaven ze al rap de man de schuld dat hij veel te laat 'hulp' was gaan vragen. Toch moet het snel gegaan zijn. Om 3u30 was de baby geboren, en om 8u00 was Maria al overleden.

Statistiek:

Inmiddels is Kurt volop bezig met alle consultaties bij te houden in een computerprogramma. Een groot werk, maar de moeite. Zo zullen we eind 2006 een overzicht hebben van de consultaties van gans het jaar, de meest voorkomende ziektes, uit welke dorpen de meeste mensen komen, de spoedgevallen.... Het is ook een grote hulp bij het invullen van de papieren van het ministerie. Vroeger moesten we alles met de hand tellen, en nu kan dit met enkele muisklikken.

Prenatale consultaties:

Iedere maand gaan we ook prenatale consultaties doen in Pojom. Dit is een dorp waar we echt aan de lopende band zwangertjes moeten onderzoeken en liefst zo snel mogelijk door doen. De voorbije maanden waren er telkens eind de twintig, plus dat we dan nog de tuberculose patiënten opzoeken... Het is altijd een goedgevulde dag. Bij de prenatale consultaties verdelen we het werk.Kurt zoekt de fiches op, vult ze in, en stelt de vragen aan de vrouw, hij berekent de zwangerschapsdatum... terwijl ik de vrouw en het kindje onderzoek.

Kippen:

Ook het kippenproject loopt gemoedelijk verder. De kweek gaat goed, al duurt het steeds enkele maanden tussen de periodes waarin de kippen kunnen verkocht worden. Het is duidelijk geworden dat het wel degelijk rendabel is, via de berekeningen die we deden met de uitgaven en inkomsten. Dit gaf hen goede moed om verder te doen. Zelf zouden we in principe nu meer vlees kunnen eten, maar... het is een ganse karwei om een geslachte kip in stukken te verdelen, het vel te ontdoen en dergelijke. We zijn er geen experts in. Als er opleiding is voor de vroedvrouwen zorgen we ervoor dat we hen zeker kip kunnen laten eten, omdat Lucia die dan voor ons klaar maakt. Wel zijn we ondertussen ervaren broodbakkers. Chantal heeft het me geleerd en nu bakken Kurt of ikzelf regelmatig brood.

Bevalling met armpje uit:

Begin augustus was er een vrouw uit een afgelegen dorp die al enkele dagen in arbeid was. 'Haar water' was al drie dagen gebroken. Maar nu was het armpje van het kindje uitgezakt. Ze belden ons op, ze waren al onderweg, ze konden met een auto tot aan het kliniekje komen. Toen ze in de late namiddag bij ons aankwamen, zag ik dat het armpje, erg opgezwollen, koud en keihard was. De harttoontjes waren op het eerste zicht niet te vinden. Ik wou de vrouw, Petrona een infuus geven om de weeën te remmen. Ze had ongelofelijke persdrang. Weer had ik het zelfde probleem, de hartslag van de vrouw ging enorm snel... tot 160 zelfs. Ik wist niet goed wat best gedaan, en belde daarom mijn 'collega's' uit België op. Ze raadden me aan om de weeënremmer volledig te stoppen en te proberen om het armpje kost wat kost erin te duwen en de positie van het kindje te wijzigen. Ik zette stoeltjes onder het consultatiebed om de druk naar onderen te verminderen. Ik probeerde met alle macht het armpje erin te duwen. Petrona had vreselijke pijn en schoof steeds weg, ze duwde me ook weg met haar voeten. Het armpje kon uiteindelijk wel weer in de baarmoeder, maar er zat geen beweging in wanneer ik het kindje, samen met een traditionele vroedvrouw probeerde te verschuiven van positie. Een vliegtuig ging in dit geval nodig geweest zijn, maar... het was al laat en donker en ik kon 'Mister Tween' (via Moscamed) die verantwoordelijk is voor de vliegtuigen, niet bereiken. Dus moesten we weer een auto zoeken.

Rond 19 uur vertrokken we, het was een helse tocht! We vertrokken in de gietende regen. Petrona hadden we in de pick-upbak vanachter gelegd op een matras. Er was een zeil tegen de regen dat over de bak kon getrokken worden, maar met de hevige regen en felle wind moest die de ganse tijd worden vastgehouden. De regen waaide toch binnen alsook het zeil waaide regelmatig weg. Het was verschrikkelijk lastig. Ik had moest me goed vasthouden om niet de ganse tijd weg en weer te vliegen van de putten in de weg, ik moest het zeil vast houden, alsook het infuus in de gaten houden en erop letten dat Petrona nog 'leefde' want ze was zeer zwak, had sterke weeën en hotste ook steeds weg en weer.

Kurt was in het kliniekje gebleven omdat we ondertussen 'alleen' waren. Er was nog een andere patiënt die opgenomen was in het kliniekje die bloed overgaf, maar hij was aan de betere hand. En er was nog Juana (met de opengevallen keizersnede-wonde) die ook nog opgenomen was. De volgende dag deed Kurt de wondverzorging van Juana, en trachtte alsook de consultaties een beetje over te nemen.

Toen we middernacht het ziekenhuis naderden, was ik steeds meer ongerust over de toestand van Petrona omdat ze zo zwak was, met haar ogen wegdraaide en amper antwoordde. Daarom besloot ik om naar het ziekenhuis in San Pedro Necta te gaan een kleiner ziekenhuis, omdat dit een half uur dichter was. In mei hadden we dit ziekenhuis bezocht en hadden ze ons verteld dat ze daar keizersneden konden doen. Toen we weer op de 'slechte weg' naar boven moesten en daar uiteindelijk aankwamen, vertelden ze ons dat de Cubaanse dokters vertrokken waren en dat ze nu toch geen keizersneden konden doen. Tju toch!! Dan toch naar Huehuetenango. We hadden daarmee weer een uur verloren!

Uiteindelijk aangekomen in Huehuetenango rond 2 uur 's nachts. Petrona werd onderzocht en het bleek dat het kindje inderdaad gestorven was. De dokters wilden het armpje ook terug duwen om zo toch een normale bevalling te kunnen doen, maar ook zij slaagden er niet in. Daarom werd Petrona dan uiteindelijk verlost met een keizersnede, maar... ze moest nog wachten tot de volgende ochtend omdat er nu geen steriele doeken meer waren in de operatiezaal. Het was nu geen 'emergentie' meer vanwege het gestorven kindje. Maar Petrona zag wel nog enorm af van de hevige weeën die ze zeker om de vijf minuten kreeg! Ik had zo'n medelijden met haar, toen ik haar zag afzien. De epidurale verdoving alvast een beetje vroeger steken (want daarmee wordt ze verdoofd tijdens de operatie) was blijkbaar geen optie in dit ziekenhuis.

De chauffeur van de auto die we gevonden hadden, vertrok onmiddellijk terug. Ik kon toch niets meer doen voor Petrona en besloot om ook terug mee te gaan. Angelita, onze sociale werkster uit Huehuetenango, vroeg ik de volgende ochtend om de familie op te vangen en te helpen bij het kopen van een kistje voor het kindje en het in orde brengen van de papieren.

Pas tegen de middag de volgende dag was ik terug in Yalanhuitz, uitgeput van de angst en de vermoeidheid van de voorbije nacht. De dag erna was er opleiding voor de vroedvrouwen die ik ook nog moest voorbereiden.

Eindelijk weer een goede bevalling:

De zondag, twee dagen na de tocht met Petrona, kwam Leandro ons 's nachts wakker maken voor de bevalling van zijn vrouw. Ik ging naar het huisje van hen en onderzocht Angelina. Ze had een 5cm ontsluiting, het was een vierde kindje. Ik voorzag niet echt problemen, maar het blijft steeds spannend tot het kindje goed en wel weent en gezond in de armen van zijn mama ligt. Zo gebeurde het ook. Alles verliep heel goed. Het kindje werd enkele dagen nadien, Christina genoemd (naar mama).

Inhuldiging van het project Moscamed:

Op 2 augustus was het een speciale dag in Ixquisis. De gebouwen van 'Moscamed' werden officieel geopend. De president van Guatemala, Oscar Berger was daarvoor met een helikopter afgekomen. Alsook de ambassadeur van USA, de minister van landbouw van zowel Guatemala als Amerika, de ambassadeur van Mexico... Er waren 6 middelgrote vliegtuigen afgekomen met vertegenwoordigers van belangrijke organisaties... Kortom, een hele gebeurtenis. Het was de eerste keer dat een president tot in dit hoekje van het land kwam. De mensen hadden speechen en plakkaten voorbereid om projecten te solliciteren. Hun belangrijkste vragen waren hulp om de 'weg' te verbeteren en ook de aanvraag voor elektriciteitsvoorziening. De president beloofde veel te veel om op te noemen. Moest alles uitkomen wat hij beloofde zou het inderdaad veel verbeteren, maar toch zijn sommige zaken volgens ons niet echt constructief. Bvb. Het voorzien van 'eten' voor 2 maanden voor de families van de mensen die werken voor Moscamed.

Carlos, de plaatselijke chef van Moscamed in Ixquisis, en ondertussen goeie vriend van ons, had ons uitgenodigd op de rondleiding en op de receptie achteraf. Het was interessant, maar we voelden dat we precies in een hele andere wereld terecht gekomen waren, een wereld van kaviaar en champagne.

Om kort het precieze doel van Moscamed uit te leggen is wat moeilijk, maar ik zal het proberen. Het is een landbouwproject in samenwerking met voornamelijk 3 landen; Amerika, Mexico en Guatemala. Ze willen een soort mediterrane mug uitroeien die gewassen bederft. Hun middel is om in verschillende laboratoria muggen te kweken en deze te steriliseren om dan later met vliegtuigen te lossen. Als deze 'gesteriliseerde muggen' zich willen voortplanten (wat ze maar één keer in hun leven kunnen) met de muggen van in de natuur, lukt dit niet en gaan ze dood, zodoende dat de muggen zich beetje per beetje uitroeien. In Ixquisis hebben ze nu ook een 'tweede' laboratoria in Guatemala geplaatst, vandaar de inhuldiging. De muggen zijn na twee jaar bouwen en voorbereiden nog steeds niet toegekomen en dit kan nog enkele maanden duren.

Mister Tween, de Amerikaanse chef, is erg begaan met het helpen van 'onze patiënten'. Hij zou graag bijdragen om met zijn vliegtuigen, patiënten in grote nood, over te brengen naar het ziekenhuis (wat hij al eerder deed voor ons). Eens de muggen in de laboratoria zullen zijn, zullen er ook constant vliegtuigen en piloten zijn, wat inderdaad wel super interessant zou zijn bij een serieus spoedgeval!

In de verte de vliegpiste van Moscamed

Ute aangekomen:

Diezelfde dag kwam ook Ute aan; een nieuwe Duitse studente geneeskunde die al verpleegkundige is. Voor ons is het een grote steun, om het werk wat te kunnen verdelen, want anders is het onmogelijk om alles goed te doen.