Brieven uit Pojom

Pojom, lente 2009

Mensenlief

Het is lang geleden; ergens in november vorig jaar schreef ik mijn laatste nieuwsbrief. Het leven in Pojom staat niet stil! Soms lijkt het leven hier bij de Pojommeros voorbij te vliegen en lijkt het voor ons zo normaal. Maar toch ondervinden we dat de culturele kloof hoe langer, hoe meer in kleine dingen voelbaar is. Ik zou duizend en één dingen met jullie willen delen; dingen die ons blijven verwonderen... grappige taferelen, triestige momenten, frustrerende zaken, maar ook hartverwarmende momenten en lichtpuntjes die blijven komen. We zijn dankbaar dit allemaal te mogen meemaken en hopen deze ervaringen levenslang te koesteren in ons hart. We hopen van harte dat ook met elk van jullie alles goed is!

 

 

Op weg naar het ziekenhuis

Kurt is deze morgen vertrokken samen met Carlos, onze promotor, naar Guatemala-stad om een patiënt, naar het ziekenhuis te brengen. Al in mijn vorige nieuwsbrief schreef ik over Andres. Hij is een jonge papa van 23 jaar, die al een eind aan het sukkelen is met problemen met zijn neus. Toen we hem voor het eerst ontmoetten in november vorig jaar, schrokken we van het beeld dat we zagen, omdat we een gewoon puistje of zo verwachtten, maar het was een lelijke opgezette neus die een serieuze wonde had. Toen dachten we aan Leismaniasis, een tropische huidziekte. Dit werd in Huehuetenango ook bevestigd na onderzoek met de microscoop.

Maar na maanden behandeling ging het steeds slechter met zijn neus. Zijn neus begon helemaal te verminken, de ziekte breidde uit naar zijn bovenlip en over zijn ganse neusrug. We vonden dat we verdere hulp moesten zoeken. Na heel veel mailtjes met deskundigen besloten we om naar een huidkliniek in Guatemala-stad te gaan. Daar werd Andres uitvoerig onderzocht door een universitair labo en werd zelfs de hulp van een gespecialiseerde arts in Leismaniasis, in Geneve ingeroepen.

Na veel onderzoek werd het na een week duidelijk dat Andres niet aan Leismaniasis leed, maar aan een agressieve huidkanker. Maar... Andres wilde niet opgenomen worden in de kankerkliniek in Guatemala-stad, hij wilde naar huis, hij wilde sterven. De tijd verstreek, en we bleven hem, en zijn dorpsgenoten en familie af en toe verwittigen dat we nog steeds hem wilden helpen en brengen naar Guatemala-stad en hem zouden begeleiden tot hij met zijn behandeling zou kunnen starten. Ook al was zijn neus al verschrikkelijk verminkt, de kanker was toen nog steeds plaatselijk en was er genezing mogelijk.

Vorige zondag, ruime twee maand later, kwam zijn broer ons opzoeken en zeggen dat Andres opnieuw naar het ziekenhuis wilde. Ondertussen hebben ze bijna geen geld meer, want ze hebben al duizenden Quetzals betaald (en geleend) aan "Curanderos" gebedsgenezers. Toen hij wou sterven was dit omdat ze ervan overtuigd waren dat Andres bezeten is van een slechte geest, en dat hij gedoemd is. De honden blaffen 's nacht rond zijn huisje, wat onheil voorspeld en in zijn dromen wordt hij bestookt door kwade geesten. We hopen vanuit de grond van ons hart dat hij toch zou kunnen geholpen worden via de chemotherapie, en dat hij volhoudt.

Onze promotor Carlos is ook mee, zodanig hij ook de weg naar Guatemala-stad zou leren kennen en de ziekenhuizen daar. We zijn nog steeds heel tevreden en hoopvol naar de toekomst toe ivm Carlos. Hij doet het goed, we kunnen op hem rekenen, hij helpt meedenken, hij is al verantwoordelijk voor vele taken. Vorige week is hij alleen met Markus, een Duitse dokterstudent, naar Huehuetenango gereden met een spoedgeval. Het is super dat Carlos zijn weg kent, en weet hoe de patiënten en hun familie te begeleiden in Huehuetenango.

Volgens Kurt daarnet aan de telefoon is Andres ondertussen graatmager, zijn gezicht bestaat uit een grote wonde die verschrikkelijk stinkt. Zijn familie wou nog eens zeker weten dat we hen gingen helpen indien hij zou sterven, ze zouden hem dan graag in hun dorp begraven...

Laat ons hopen dat er nog kans op genezing is, dat hij ondertussen niet te verzwakt is!

 

 

Een week zoals ze is in de Casa Materna

Op maandag hebben we eerst om 7u30 een goed uurtje verpleegkundeles die wordt gevolgd door ons voltallig team: Carlos onze leiderpromotor (gezondheidswerker), Ana promotora ons zonnetje in huis en assistente in de consultas (die toch ook al injecties geeft en een hechting heeft gedaan), Isabela de trouwe vroedvrouw, en de twee studenten Catarina en Antonio. De lessen gaan over medicatie, verpleegkundige handelingen, veel voorkomende ziektes enz.

Daarna neemt Carlos een back-up van het computerprogramma van de consultaties van de voorbije week en maakt hij ook de wekelijkse ministeriepapieren op en moet dan het resultaat van de meest voorkomende ziektes per leeftijd doorbellen naar de Centro de Salud in San Mateo. Daarna doet hij nog allerhande oefeningen samen met Kurt, naast de consultas. Bv computeroefeningen of staaltjes in het labo kleuren en onderzoeken, wat ook al goed lukt. Hij heeft nu ook zijn eigen e-mailadres en heeft zich nu via mail ingeschreven om een bijkomende cursus te volgen van op afstand (thuis), om zijn lageronderwijs dat hij vroeger opgaf in zijn derde leerjaar te volmaken.

Ondertussen helpen Isabela en Ana mee in de consultas tijdens de "vrouwendag" op maandag. Het is de bedoeling om dan alleen vrouwelijke consultas te doen (zwangertjes, familieplanning, vrouwelijke problemen), maar meestal is dit onmogelijk en komen er toch dringende algemene consultas tussen.

Antonio en Catarina krijgen op dat zelfde moment van Gertjan, Geraldo-Juan, labo-specialist die nog tot begin juni met ons meewerkt, computerles. Ze krijgen de basisprincipes mee ivm de werking van de computer, zodanig ze er een beetje inzicht in krijgen en dat ze kunnen oefenen op de gekregen tweedehands laptops van Kind en Gezin (waarvoor dank!). Catarina en Antonio volgen nog steeds elk om de twee weken de consultas mee, maar gaan ook in de namiddag naar hun tweede jaar middelbaar onderwijs.

Tegen de middag gaat iedereen naar huis, en zoeken de promotoren hun tortilla's en bruine bonen op. Wij echter eten 's middags een soepje, een zelfgebakken broodje, en nogal dikwijls een slaatje van tomaat en ajuin, of guacamole :-)

Om drie uur vervolgen we de consultas tot ze 's avonds gedaan zijn, liefst tegen vijf uur, maar meestal loopt het wel uit tot zes, zeven uur.

De dinsdagmorgen komt Isabela de Casa Materna kuisen en zijn er algemene consultas waar Carlos en Ana bij meewerken.

De woensdag is voorzien voor "capacitación" (opleiding) voor de vroedvrouwen. Dit in Pojom, Yalanhuitz en Tiactac. Het verloopt nog steeds heel goed; dat het soms grappig kan zijn, kun je zien op een filmpje via deze link en dat het ook serieus kan zijn via de volgende link.

De donderdag kunnen de mensen komen voor een algemene consultatie. Carlos en Ana zijn dan present om mee te helpen. Maandelijks hebben we op donderdagmorgen een vergadering met het ganse team. Dan bespreken we de planning voor de komende maand, en het wel en wee van de clínica.

Vrijdag is voorbehouden om in andere dorpen consultaties te doen. Voorlopig gaan we enkel naar Yalambolop, de andere dorpen zijn uitgesteld tot ze zich beter organiseren en een nieuwe aanvraag doen voor consultaties.

De zaterdag, terug algemene consultatiedag en nogal dikwijls is dit een drukke dag. Dan hebben de studenten (Catarina en Antonio) vrij op school en komen ze afwisselend de ganse dag meehelpen.

Zondag is rustdag ... en gaan we met z'n allen naar markt in Ixquisis, waar we meestal ook de vrijwilligers zien die in Yalanhuitz meewerken, wat meestal een gezellige bijeenkomst is.

Kurt en Carlos zijn ondertussen goed en wel terug thuis gekomen. Blijkbaar waren de dokters in de enige kankerkliniek in Guatemala, toch nog hoopvol. Ze denken dat de kanker niet uitgebreid is naar zijn hersenen. We zijn blij dat Andres in goede handen is, en dat hij zijn behandeling aanvaard. Laat ons hopen voor het beste! Zijn broer is ook mee, en kan daar in een "hospedaje" daar niet ver van logeren en eten voor 1,5 euro per dag. Gisteren aten Kurt en Carlos ook in de refter van het ziekenhuis dat voor iedereen toegankelijk is. Voor 30 eurocent kregen ze een volledig middagmaal: rijst en vlees en een drankje en een stuk fruit, blijkbaar een tegemoetkoming van de nieuwe president Colom.

 

 

Veel helpende handen

Vrijwilligers komen, vrijwilligers gaan, elk met hun eigen verhaal en goede bedoelingen... wat zouden we doen zonder hen? Ze zijn allemaal een schakel in het geheel, in het leven van Vivir en Amor hier in het hoekje van Guatemala. Al bijna één jaar komen er ook vrijwilligers om mee te helpen in de school, ze volgen elkaar op. Velen smelten voor de stralende kindjes, de komieke taferelen van het toch zo andere leven, dat je met geen woorden kan beschrijven. Iedereen beleeft het op zijn eigen manier, zo hebben ook enkele vrijwilligers een blog aangemaakt. Het is een echte aanrader om ook eens hun beleving en ervaringen van Pojom te lezen en dit kan via de volgende linken:

Valeska en Rik en hun kindjes Tosca, 8 jaar, Lotte 5 jaar, Aiko 3jaar: http://toscalotteaiko.blogspot.com/2009. Valeska is een dokteres uit Brugge en werkte in het kliniekje in de maanden januari en februari. Rik probeerde de leerlingen in het middelbaar onderwijs Engels bij te brengen.

Stephanie probeert al doende zicht te krijgen op de werking van de school. Ze geeft Engelse les in het lager onderwijs, maar ook in het middelbaar. Ze smelt ook voor haar leerlingen. Ze probeert in deze zes maanden en in functie van haar thesis een evaluatie te maken over tweetalig onderwijs: in ons geval het Spaans en het Q'anjobal (Maya-taal). Había una vez en Guatemala http://estefaniguate.reislogger.nl/.

Loes en Catherine hebben 6 weken met ons meegewerkt van eind februari tot begin april. Zij zijn twee vroedvrouwstudenten uit Hasselt (Opglabeek en Houthalen). Ook voor hen ging de tijd veel te snel in Pojom. http://catherine-loes.reismee.nl/reisverhaal/22301/bedankt/.

Toenga is een dokter uit Brakel. Hij heeft net zijn cursus tropische gedaan en begint in augustus zijn specialisatie voor gynaecoloog. Hij heeft al heel wat ervaring in buitenlandse projecten. Hij is een enthousiaste jongen en heeft al enige ervaring om de consultaties heel goed te doen. Dat hij zich met handen en voeten verstaanbaar moest maken in het begin, lijkt geen probleem voor de patiënten en de promotoren :-) Ukuntoenga in Guatemala http://www.toenga.blogspot.com/

 

 

Vrijwilligers zonder blog

Eind januari kwam ook Sarah helpen, een erg gemotiveerde Duitse dokterstudente. Ook Markus is een Duitse dokterstudent met een ongelofelijk muzikaal talent, precies een jukebox, bijna gelijk welk liedje dat je vraagt kan hij spelen op zijn gitaar en zingen ook. Hij is nu voor een maandje naar Yalanhuitz omdat de vrijwilligers daar zich zekerder voelen met een dokter bij hen.

Gertjan, ook een enthousiaste jongen uit Bonheiden, dompelt zich helemaal onder in het labo. Hij probeert een procedureboek te maken, wat erg duurzaam zal zijn voor de toekomst. Ondertussen onderzoekt hij ook vele staaltjes en is gefascineerd als hij een leuk worm-eitje of een amoebe-cystje ziet .

Céline en Tina komen voor de tweede keer een handje meehelpen. In 2006 hielpen ze al mee in Yalanhuitz, nu hier in Pojom met nog een vriendin van hen, nl Katrijn. Céline is vroedvrouw en Tina en Katrijn werken mee in de school.

Laatst maar niet op het minst geapprecieerd: is Chris. Zij is een erg moedige dame uit Hoegaerden die van aanpakken weet en die vanaf december, 4 maanden heeft meewerkt in de Casa Materna. Ze heeft zich ook erg goed ingewerkt in het leven van de Casa Materna en de Pojommeros. Afscheid nemen viel ook voor haar, het minst van al mee. Chris heeft geen blog gemaakt, maar schreef wel verschillende nieuwsbrieven die je helemaal meenemen in het leven zoals het is in Pojom. Via de volgende link kun je die downloaden. http://www.megaupload.com/?d=QWCW6W4F

We willen ook op deze manier iedereen bedanken voor zijn inzet en grote hulp!!!

 

 

Andere nieuwsjes

Wist je dat?

  • De 9de Hutsepot op 22 februari weer een succes was, en dat Amalia en haar papa Willem Vermandere een mooi optreden gegeven hebben! Van harte dank aan iedereen voor hun inzet en hun steun!
  • In dat zelfde weekend vele osteopathen in Duitsland vrijwillig gewerkt hebben tvv Vivir en Amor onder leiding van Johan Schelpe. Ook van harte bedankt!
  • We een oproep doen voor de school in Pojom om schoolmeubilair en educatief materiaal in te zamelen en dit dan met een container willen opsturen.
  • We in Pojom dikwijls water te kort hebben en daarom een watertank aan het bouwen zijn.
  • De Rio in Pojom een ongelofelijke ontdekking geweest is. Een natuurwonder dat schitterend van pas komt als er geen water in de kliniek is om je te wassen.
  • Er oogartsen uit Canada gekomen zijn naar Pojom, en vele patiënten hebben onderzocht en de nodige brillen voor de mensen, opgestuurd hebben, maar deze nog voorlopig in Belize zijn.
  • Er ook een oogarts uit Huehuetenango gekomen is en hier in Pojom 5 mensen geopereerd heeft aan cataract.
  • De kindjes van Valeska en Rik zich hier ferm hebben gejeund, maar in het begin argwanend door sommige Pojommero vrouwen werden bekeken: "muñecas con batería" zeiden ze (vooral het kleine Aiko-tje: een popje met een tutje en een batterij in haar rug).
  • Mama en papa en nonkel Jan hier de ganse maand april geweest zijn en zich hier ook erg thuis voelen. Bedankt voor alle cadeautjes, werkjes, toffe weken samen en vooral: al jullie warmte! Dank voor de onvoorwaardelijke steun die steeds voelen!
  • We in de Semana Santa enkele dagen aan de Rio in Nenton gekampeerd hebben met de familie van Leidi, die dit altijd in de Paasweek doen.
  • Kurt voor de tweede keer een voetbalcompetitie organiseerde in Ixquisis voor de voetbalploegen van de omliggende dorpen, en nu met America Central de Pojom, voorlopig op eerste plaats staat.
  • We met Hélène en Rik, goede vrienden en wereldreizigers nog net enkele dagen hier in Pojom konden samen zijn, en we toen Rum hebben gedeeld en rond het kampvuur hebben gezeten.
  • Ik een hele mooie verjaardagsweek heb gehad, en dat Ana promotora morgen even oud wordt al ik, en al grootmoeder is!
  • Andres na 4 uur rijden op weg naar het ziekenhuis al wilde terug keren... hij had het te warm in de auto, hij vond het beter thuis, maar Carlos hem overtuigde om door te gaan en dit pas 's avonds aan Kurt vertelde.
  • Vrijwilligers wormpjes en amoeben kweken in hun buik aan volonté.
  • Het regelseizoen na één maandje schitterende zon al terug begonnen is.
  • Van "Vlees en Bloed" (de enkele opgenomen afleveringen) nog steeds nazinderen en herkeken worden hier in Pojom: Gaan man, gaan! - Er in Pojom van 's morgens 5 uur of vroeger tot 's avonds laat "anuncias" zijn (allerhande aankondigingen, met voorafgaande sirene)... Hay cebolla, tomates con Juana Mateo Ramon al roepend voor zo'n 17 keer na elkaar.
  • We hier vreemdgaande mannen niet "bospoepers, maar maïspoepers" noemen... en we al veel te veel van die verhalen hebben gehoord, vooral leraars die hun jonge leerlingen zwanger maken. - Het kindje dat werd geboren van een vreemdgaande papa-leraar, onmiddellijk na de geboorte van zijn grootvader een balpen in zijn handjes kreeg: omdat het een goede student zou worden. - De samenwerking met de school beter en beter verloopt en we erg gemotiveerd zijn om zoveel mogelijk ook daar te helpen waar we kunnen, op allerlei vlakken.
  • De kindjes hier super lief en enthousiast met blinkende oogjes en zwaaiende handjes ons aanmoedigen als we oefenen voor de sponsorloop: Ana Koerrrr, corre corre roepen ze in koor.
  • Ik een poging doe om een korte nieuwsbrief te schrijven!

 

 

Moederdag

Vandaag zondag 10 mei, Moederdag ...

Hier wordt dit uitvoerig gevierd; in ieder dorp op een andere dag van deze week, zodanig dat alle dorpen een voetbaltornooi kunnen organiseren. Kinderen doen ook hun "actos" op het podium voor hun schooltje.

Hier in Pojom was het vorige week al, van de eerste keer samen met het feest op 1 mei, de onafhankelijkheidsdatum van Pojom. Het was een leuk gebeuren, er werd een "reina" (schoolkoningin) verkozen, velen zongen met volle overtuiging (sommigen zijn echt natuurtalenten), andere droegen een gedicht voor met grote armgebaren, en nog anderen deden een toneeltje dat vooral voor henzelf grappig was... Het hele gebeuren afwisselend met live marimbamuziek duurde tot middernacht.

 

 

Nogmaals Andres

Gisteren hadden we even weer een hoogtepunt van frustrerende gevoelens! Kurt belde naar de gsm (dat hebben ze hier al bijna allemaal, hoewel er geen elektriciteit en signaal is) van Andres in Guatemala-stad om te vragen hoe hij het stelde, om hem moed in te spreken... Wat bleek: hij stond al terug met zijn broer Lucas in San Mateo Ixtatan (dichtbij ons, op 2u30 rijden)!

Onze waarom vraag zal waarschijnlijk nooit beantwoord worden. We zouden het willen weten, begrijpen, wat gaat er in hen om? Waarom vragen ze na maanden zelf om terug naar Guatemala-stad te gaan om te genezen, en keren ze dan zo snel terug? Waarom doen ze zoveel keer alsof ze ons begrijpen, en tonen ze dat ze er willen voor gaan (hij had nog tegen Kurt gezegd dat hij een jaar wilde blijven, als God hem daar zijn leven ging afnemen dat het ok was voor hem, dat hij wilde vechten tegen de ziekte) en dan twee dagen later, zonder één poging te doen om alle onderzoeken af te ronden en met de behandeling te starten keren ze al terug.

Ze hadden persoonlijke begeleiding van twee dokteressen die speciaal voor hem van een ander ziekenhuis alles voor hen gemakkelijk gemaakt hebben, zij zorgden dat hij bij de verschillende dokters snel binnen kon, dat zijn papieren in orde gedaan werden, dat de onderzoeken gestart werden, ze bezochten hem en gingen hem van dichtbij opvolgen. Zijn broer Lucas had een "hospedaje" dichtbij waar hij kon slapen en 3 keer eten, ze hadden hiervoor geld gekregen, we hadden al zovele keren gezegd dat geld geen probleem mocht zijn, we hadden een regeling met de dokteres om via haar geld te geven die zou nodig zijn voor onderzoeken of medicatie... De dokters van het kankerziekenhuis waren hoopvol. En dan toch, na zoveel moeite en zoveel kosten, want het heeft al serieus veel geld gekost, zonder uitleg, vertrekken ze plots na nog geen twee dagen, in het geheim 's ochtends vroeg, weg. Wetende dat er geen oplossing thuis zal zijn, dat hij daar wel een kans had om proberen te vechten voor zijn leven, voor zijn vrouw, voor zijn kindje, voor zijn moeder. Wat gaat er in hem om? Of is het zijn broer die hem meetrekt, want dat vermoeden we een beetje? Waarom kiest hij na zoveel maanden erover na te denken (nadat ze in maart al zo eens weggelopen waren vanuit Guatemala-stad zonder op een behandeling te wachten) zelf om terug te gaan.

Zijn broer van Yichcanca, een dorp op 1u30 autoafstand, kwam ons vorige zondag zelf vragen of we nog eens met zijn broer naar Guatemala stad wilden rijden. We waren blij, we lieten alles vallen, we vertrokken zo snel mogelijk en dan een tweede keer... om terug weg te lopen, vooraleer de behandeling te proberen. Een derde keer kunnen we niet meer maken... Ze zullen het waarschijnlijk ook niet meer willen. Wellicht zullen we na een tijdje horen dat hij zal gestorven zijn, niet van zijn kanker waarschijnlijk, maar van uitputting, omdat hij niet meer deftig kan eten, hij drinkt alleen nog met een zeer slurpend geluid, vreselijk zegt Kurt. Jammer... hopelijk leeft hij nog een tijdje in harmonie met zijn familie, en begrijpen zij dit alles beter. Ook zij waren nochtans enthousiast toen hij vertrok naar het ziekenhuis vorige woensdag, ze bedankten Kurt uitvoering om te willen rijden.

Ja, we vertrekken straks te voet de berg over naar Ixquisis, daar is het groot feest vandaag, voetbal aan volonté, vele ploegen uit de omliggende dorpen, ook uit Mexico, die elk 2 keer 15 minuutjes mogen spelen. De verliezers liggen eruit, de anderen gaan door... We gaan eens kijken, ik vind het na zoveel voetbalmatchen hier te hebben gezien, nog steeds leuk, vooral de sfeer. Deze avond zal er dans zijn, marimba aan de ene kant van de rivier waar vooral de Mayas naar toe gaan, en "puro ranchero - cowboymuziek" en aan de andere kant van de rivier waar de Ladinos die in Ixquisis wonen naar toe gaan.

 

 

Curandero

Hier ben ik nog een laatste keertje, nog eventjes kort proberen te vertellen hoe het feest in Ixquisis is verlopen... Allesbehalve rustig! En een frustratie rijker!

Ja, we waren pas goed en wel aan het voetbalplein in Ixquisis toegekomen, en we werden aangesproken om naar een erg ziek kindje te gaan kijken. Er stond daar een wenende mama met haar kindje in haar armen. Het jongetje van toch al twee jaar dat er veel jonger uitzag bleek erg onrustig te zijn. Hij maakte constant bewegingen met zijn hele lichaampje, hij had ook een wazige blik. Zijn mondje was erg ontstoken, waarschijnlijk een schimmelinfectie, zijn mondje stonk en zag er erg gezwollen en pijnlijk uit, ook hier en daar wat bloed op zijn lipjes vanbinnen. Hij had al medicatie gekregen tegen de schimmelinfectie de dag ervoor in de consulta in Yalanhuitz en iets tegen de lichte koorts, zijn ademhaling was toen nog goed. Nu ademde het kindje ademde snel, had trekkingen met zijn ribben, kreunde en voelde warm aan. We waren er allemaal niet gerust in en wilden het kindje naar het ziekenhuis sturen.

Er moest een auto gezocht worden die naar Huehuetenango zou rijden. Er stonden zeker dertig auto's voor het feest rond het voetbalplein (voor ons zijn dit mega veel autos), maar niemand wou naar Huehuetenango rijden, zelfs niet mits betaling. Ondertussen stond er al een hele massa mensen te kijken naar de wenende mama en haar kindje en kwam er maar geen oplossing.

We besloten om ons wat af te zonderen, voorlopige medicatie in een winkeltje te kopen, en te bellen naar haar dorp om daar een auto te zoeken. De mama was blijkbaar alleen, haar man had haar verlaten omdat ze dit kindje had van een andere man. Haar tweede man was er ook niet, waarschijnlijk gaan werken in Amerika ofwel in Mexico.

Er was wel iemand van haar dorp die haar plots wilde helpen. Toen ze gingen bellen, spraken we af, dat ze ons opnieuw gingen komen verwittigen.

De tijd verstreek, meer dan een uur en we zagen niemand meer terug. We gingen zoeken, we liepen over de markt... vreselijke zielige taferelen, iedereen om ter zatst... Je moet dit echt eens meegemaakt hebben, één keer, en dan heb je genoeg gezien... overal mensen knock-out op straat, op het plein, gelijk waar. En wij maar ongerust zoeken naar de mama met haar zieke kindje. Nergens te vinden. We wachtten nog een eindje en gingen nog eens zoeken, ook aan de overkant van de rivier... niets.

Uiteindelijk vonden we iemand die met de auto naar Huehuetenango ging rijden, na wat aandringen wou hij de mama en het kindje meenemen, wel op voorwaarde dat ze een masker zouden dragen, want hij was bang voor de Mexicaanse griep. Maar nu moesten we wel heel dringend de mama en het kindje vinden. We lieten haar afroepen door de micro. Na nog een keer de markt en alle mensen te doorkruisen vonden we die ene man terug die voor haar ging bellen, maar hij vond de vrouw ook niet meer terug.

Uiteindelijk was er een man die ons vertelde dat ze het kindje aan het "genezen" waren in een huis. Kurt ging de man van de auto verwittigen om nog even geduld te hebben, voor hij ging vertrekken en ikzelf ging mee met die man. Toen we in dat huis aankwamen, voelde ik onmiddellijk dat er een zeer rare sfeer was! De man die mij begeleidde wou eerst zelf spreken met de mannen die voor het huisje zaten.

Na een eindje mocht ik komen, en zag dat er vier mannen, dronken gezellig bij elkaar zaten. Er lagen al vele bierblikjes en hun ogen draaiden naar alle kanten. Ze rookten sigaretten. De zogenaamde "curandero" de verantwoordelijke voor het genezen van het kindje, moest mij nog vertellen of de mama en het kindje er werkelijk waren en dan toestemming geven, om met de mama te mogen spreken.

Toen ik "goeie dag" zei, bleef hij zich aan mijn hand vastklampen en blies de rook van zijn sigaret in mijn gezicht. Ik probeerde kalm, maar kordaat te zijn, en moest mij verschrikkelijk inhouden om mijn ongerustheid en kwaadheid te onderdrukken. Ik voelde me zo machteloos tegenover hen! Hij straalde ondanks zijn dronkenschap zoveel macht uit tegenover iedereen. Na wat gezwans ging hij in de richting van een houten deurtje. Ik volgde hem snel, en toen hij alleen bij de vrouw naar binnen wilde gaan, stak ik snel mijn voet tussen de deur om ook een glimp op te vangen van de vrouw en snel met haar te praten.

Ze vertelde mij direct dat ze niet naar Huehuetenango zou gaan, dat haar vader in haar dorp erg kwaad was (en dronken) en als het kindje ging sterven, dat het hier mocht sterven. Ik zag in het kleine hokje waar ze in zat een altaar met brandende kaarsen en het kindje lag op de grond te slapen. Ik vertelde haar dat er mogelijkheid was om naar het ziekenhuis te gaan, dat ze geen geld nodig had. Ze zei nogmaals dat ze niet ging gaan (terwijl ze twee uur geleden wel wilde gaan) en ik zei haar dat ze steeds bij ons in het kliniekje in Yalanhuitz terecht kon.

En dat was het dan... achterblijvend met een vreselijk ongerust gevoel voor het kindje, wetende dat dronken mannen over hen de macht hadden, en wetende dat het kindje in serieus gevaar was. Maar wat kan je nog meer doen? We hebben al dikwijls geleerd om op een bepaald moment te stoppen en de keuze te respecteren van de familie, ook al is dit erg moeilijk, vooral als het om kindjes gaat. Het feest kon beginnen, ondertussen al laat in de namiddag... Ons hoofd stond er natuurlijk niet naar.

Tegen de avond vonden we een aangenaam comedorke, eethuisje, waar we eitjes en rijst konden eten bij kaarslicht. Daarna keken we naar de actos aan de andere kant van de rivier, waar de schoolgaande kindjes van Ixquisis op een heel andere manier dan in Pojom hun toneeltjes, liedjes en gedichten opvoerden. Met wat geduld begon de muziekgroep daarna met spelen en kon de dans geopend worden. We vergaten even alle zorgen en beleefden nog een mooie, grappige dansavond.

En even na middernacht, gingen we met z'n allen (Céline, Tina, Katrijn, Gertjan Kurt en ikzelf) de berg te voet over, nog een uurtje terug naar huis.

Het ging vlot, het begon wel te regenen, maar het deed nog deugd. Moe, denkende aan het kindje gingen we slapen.

Nog geen twee uur later werd er op de deur geklopt. Een bevalling in het naburig dorp Nuevo San Mateo. Céline ging mee.

Toen we in hun huisje toekwamen was het kindje net geboren. Het had ook wel een wazige blik en zag er bleek uit, het weende ook niet. De mama zat nog op haar knieën naast het bed, en het kindje en de placenta lagen op een jutezak op de grond achter haar.

De mama was prima, zelfs zo goed dat ik na een tijdje met het kindje bezig te zijn niet onmiddellijk zag, welke vrouw nu net bevallen was. We probeerden het kindje wat te stimuleren, het was wat onderkoeld en moest wat bekomen.

Het ademde wel beter na een tijdje en het deed zijn best om lichtjes te wenen. Het zag er wel goed uit na een tijdje. Het was een stuitbevalling geweest, en het was goed gegaan, het meisje had enkel een gezwollen voetje. Toen de zon aan het opkomen was, konden we nog vlug eventjes gaan slapen, om dan om 7u30 verpleegkunde les te geven aan de promotoren.

Toen ik de promotoren het verhaal van het zieke kindje in Ixquisis vertelde, konden ze er ook niet in komen om een kindje met zulke problemen bij een "zatte" curandero te brengen. Wie weet wat hij het kindje gegeven heeft...

Carlos vertelde zelfs dat zijn schoonbroertje Julio, de avond ervoor thuis gekomen was, met het nieuws dat er een kindje gestorven was in Ixquisis. Het bleek over dat zelfde kindje te gaan. Wat we vreesden was gebeurd! Volgens Julio had de mama haar gestorven kindje op haar rug in haar draagdoek, en iemand van haar dorp bood aan jonge gastjes geld aan, om de vrouw te voet te begeleiden, met haar gestorven kindje, tot in haar dorp, zo'n 3 u wandelen! Stel je voor, onbekende jongetjes zoeken, om haar alleen met haar gestorven kindje op haar rug naar huis te begeleiden in het donker; hoe triestig en hard kan het leven toch zijn!

 

 

Enkele uren later toen we maandag de consultas deden, en Céline nog even het nieuw geboren baby'tje ging controleren in Nuevo San Mateo, werd er op de achterdeur geklopt... terug een bevalling! Ana, Isabela en Kurt deden de consultas verder en ik ging kijken hoe de situatie was bij de vrouw die nu ging bevallen.

Onderweg kwam ik Céline tegen en zij kon mee. We zagen dat de vrouw een overvolle blaas had, en was daardoor erg ongemakkelijk, tussen haar weeën door. Met een kleine sonde konden we haar snel helpen. Haar baarmoeder had 6cm ontsluiting.

Ik kon nog even de consultas verder doen en Céline ging samen met de traditionele vroedvrouw de bevalling begeleiden.

Over de middag had ik nog geen nieuws gekregen en haastte ik me, om te zien of alles goed was. De ontsluiting was net compleet en het persen kon beginnen. Na veel aanmoedigingen en uitleg geven (duw precies alsof een kip een ei moet leggen, zei de vroedvrouw) werd het kindje zachtjes geboren! Het was een flinke jongen die onmiddellijk hard huilde. Zo mooi! We waren content, alles zag er goed uit!

Vandaag woensdag, het was opleidingsdag voor de vroedvrouwen hier in Pojom. Isabela doet goed haar best om alles uit te leggen in het Q'anjobal. Het doet deugd om de dankbaarheid van de vroedvrouwen te voelen. Het doet deugd dat ze dingen herkennen; dat ze dingen bijleren. Misschien zullen de vroedvrouwen er later toch wel iets van meedragen en misschien zullen ze sneller hulp zoeken als ze gevaar herkennen tijdens de zwangerschap of bevalling.

Misschien komt in deze nieuwsbrief vooral frustrerende gevoelens uitgebreid aan bod, maar wees maar zeker dat dit niet ons overheersende gevoel is. Het zijn toevallig twee verhalen, die we net deze week meemaakten toen ik de nieuwsbrief schreef, en het deed deugd om het allemaal eens van me af te schrijven. Gevoelens van het moment. Verder zijn er ook ZO veel mooie momenten geweest, deugddoende en hoopgevende. Graag zou ik nog zoveel verhalen vertellen, maar als ik me laat gaan wordt het eerder een boek dan een nieuwsbrief. Probeer onze vreugdevolle momenten maar te vinden in de foto's en in de ogen van de stralende kindjes.

Alvast veel liefs en dankbare groetjes,

Que les vayan bien,

Ana y Koerrr (Hanne en Kurt)